تعیین پتانسیل استحصال آب باران بر اساس عوامل ژئومورفولوژیکی و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (حوضه آبخیز کلات، خراسان رضوی)

در این تحقیق فرآیند تحلیل سلسله مراتبی به عنوان یک روش ساده و در دسترس با تلفیق در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی (gis) برای تعیین پتانسیل استحصال آب باران در مقیاس حوضه آبخیز و بر اساس عوامل ژئومورفولوژیکی مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور ابتدا عوامل کاربری و پوشش زمین، توپوگرافی، زمین شناسی، بافت خاک، نفوذپذیری خاک و پوشش گیاهی به عنوان عوامل ژئومورفولوژیکی تعیین کننده پتانسیل حوضه آبخیز کلات واقع در جنوب خراسان رضوی برای استحصال آب باران در نظر گرفته شدند و بر اساس آن ها لایه های اطلاعاتی مورد نظر تهیه شد. سپس وزن معیارها و طبقات آن ها با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی محاسبه و پس از اعمال آن ها روی لایه های موجود، نقشه پتانسیل استحصال آب باران تهیه شد. بر اساس نتایج به دست آمده از بین عوامل ژئومورفولوژیکی در نظر گرفته شده در استحصال آب باران، عامل گروه های هیدرولوژیک خاک با وزن 0.444 بیش ترین اهمیت نسبی را داشت. با توجه به این که گروه های هیدرولوژیک خاک بر اساس بافت خاک و نفوذپذیری آن تعیین می گردد، می توان این دو عامل را موثرترین عوامل برای استحصال آب باران از نظر ژئومورفولوژیکی در نظر گرفت. در این مطالعه مشخص شد 56.2 درصد از مساحت حوضه دارای پتانسیل متوسط و 16.5 درصد پتانسیل بالا و خیلی بالا برای استحصال آب باران است. نتایج حاصل نشان داد روش مطالعاتی می تواند به عنوان یک روش ارزیابی کیفی و سریع استحصال آب باران در مقیاس حوضه آبخیز به کار گرفته شود.

Determining the Potential of Rain Water Harvesting Based on Geomorphological Factors and Analytic Hierarchy Process (Kalat Watershed, Khorasan Razavi Province)

In this research, a method is proposed to identify and determine rainwater harvesting potential in a watershed based on geomorphological factors through integrating Geographical Information System (GIS) and Analytical Hierarchy Process (AHP). For this purpose, land use, land cover, topography, geology, soil, vegetation, and soil permeability factors were considered the as main geomorphological factors in the Kalat watershed of Gonabad and the corresponding data layers were obtained. Then, weights of the criteria and their classes were calculated using AHP and the results were applied to the existing layers, creating a rainwater harvesting potential map. The results showed that hydrological soil group had the most relative importance for rainwater harvesting potential (0.444). Soil hydrological groups are determined based on soil texture and permeability. Therefore, soil texture and permeability can be considered as the most relatively important factors for rainwater harvesting. In this study, 56.2% of the watershed had medium potential and 16.5% had a high and very high potential for runoff generation. The results showed that the analytical hierarchy process can be used as a method to qualitatively assess  rainwater harvesting potential at the watershed scale.