بررسی تغییرات زمانی-مکانی مقادیر حدی بارش روزانه (ناحیه شمال و غرب ایران)

فراوانی وقایع حدی بارش می تواند باعث سیل یا تغییر دوره خشکسالی شود. درک صحیح از این تغییرات برای اقدام جهت کاهش این اثرات لازم و ضروری است. در این پژوهش تغییرات زمانی و مکانی 14 شاخص بارش برای هشت ایستگاه هواشناسی سینوپتیک در شمال و غرب کشور بررسی شد. برای این منظور پس از بازسازی داده های بارش روزانه و انتخاب پایه زمانی مشترک شاخص های بارش تعریف‌شده توسط etccdi با استفاده از نرم افزار rclimdex مورد ارزیابی قرار گرفت. به‌منظور بررسی بارش های سیل آسا، شاخص های روزهای خیلی مرطوب (r95p)، بیش‌ازاندازه مرطوب (r99p)، تعداد روزهای با بارش بیش از 10، 20 و 25 میلی متر (r10, r20, r25) و همچنین توزیع 20، 40 و 60 تا از بیشترین بارش ها در هر دهه مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که روند شاخص های روزهای بیش از اندازه مرطوب (r99p) و20، 40 و 60 تا از بیشترین بارش (20 top 40 top, (60 top, در ایستگاه های رشت، رامسر، بندر انزلی و خرم آباد مثبت و در بقیه ایستگاه ها منفی بود. شاخص مجموع بارش (prcptot) در کلیه ایستگاه ها به‌جز بابلسر دارای روند منفی و معنی دار بود. روند شاخص های شدت بارش (sdii)، حداکثر بارش یک‌روزه (rx1day) و حداکثر بارش 5 روزه (rx5day) در اغلب ایستگاه های شمال و غرب کشور مثبت و غیر معنی دار به دست آمد. روند تعداد روزهای خشک متوالی (cdd) در تمامی ایستگاه های شمال کشور مثبت بود که نشان‌دهنده افزایش طول دوره خشکی است. همچنین تعداد روزهای تر متوالی (cwd) در ناحیه غرب کشور دارای روند منفی بود که بیانگر کاهش تعداد روزهای تر می باشد. نتایج این پژوهش مشخص نمود که شاخص های بارش در یک ناحیه اقلیمی دارای عدم پیوستگی مکانی بوده و رفتار بارش ها به سمت حدی شدن پیش می رود.

assessment of spatial and temporal variability of extreme precipitation indices (north and west of iran)

the frequency of precipitation extreme event can cause flood or change the drought period. accurate understanding of these changes is necessary to take action to reduce these effects. in this research, temporal and spatial changes of 14 precipitation indices for eight synoptic stations in the north and west of the country were investigated. for this purpose, after reconstructing the daily precipitation indices defined by etccdi were evaluated using rclimdex software. to evaluate heavy precipitation, indices of very wet days, extremely wet days, number of days with precipitation of more than 10, 20, and 25 mm and distribution of the top 60, 40, and 20 daily precipitations were evaluated. the result showed that the trend indices of extremely wet days (r99p) and 20, 40, and 60 precipitation events in rasht, ramsar, bandar anzali and khoramabad stations were positive and it was negative at the other stations. total precipitation index (prcptot) in all stations expect babolsar had a negative and significant trend. the trend of simple daily intensity, max. 1day precipitation and max. 5day precipitation indices in the most stations in the north and west of the country were positive and insignificant. the trend of the number of consecutive dry days (cdd) in all stations in the north of the country was positive, which indicates increase in the length of the dry season. also, the number of consecutive wet (cwd) in the western part the country had a negative trend, which indicates a decrease in the number of wet days. the result of this study showed that precipitation indices in a climatic zone have a spatial discontinuity and the behavior of precipitation is towards extreme value.