تحلیل روند تغییرات دبی حوزه آبخیز سد نهرین طبس با استفاده از روش های پارامتری و غیرپارامتری

روند تغییرات دبی رودخانه ها در مناطق خشک و نیمه‌خشک اکثراً کاهشی است و این روند می تواند تحت تاثیر عوامل اقلیمی و افزایش دما در دهه های اخیر در این مناطق باشد. این کاهش دبی می تواند بر ذخیره آب سد نهرین و کشاورزی، صنعت و آب شرب شهر طبس تاثیر بسزایی داشته باشد، که باید مدنظر کارشناسان قرار گیرد. این پژوهش با هدف تعیین روند دبی، بارش و دما در حوضه آبخیز سد نهرین طبس با استفاده از روش من کندال، شیب سن و رگرسیون خطی انجام شد. پس از بررسی و صحت سنجی داده ها دوره آماری 1366 تا 1396 انتخاب شد. نتایج همه روش ها نشان داد که دبی در همه مقیاس ها سالانه، فصلی و ماهانه کاهش‌یافته است. بارش نیز روند کاهشی داشته و در این دوره 31 سال به‌طور متوسط سالی 8/0 میلی متر کاهش داشته است. دما روند افزایشی داشته و به‌طور متوسط در این بازه نزدیک به 5/1 درجه سانتی گراد گرم‌تر شده است. روند کاهشی دبی رودخانه تحت تاثیر عوامل اقلیمی چون خشکسالی و افزایش دما بوده است، به طوری که منطقه بر اساس شاخص بارش استانداردشده (spi) در سال های اخیر وارد دوره خشکسالی شدید شده است. برداشت آب برای کشاورزی و صنعت در بالادست ایستگاه هیدرومتری وجود ندارد و کاربری اراضی منطقه تغییر نداشته است، بنابراین روند نزولی دبی رودخانه باعث کاهش کشاورزی و بهره برداری دیگر در پایین‌دست سد نهرین طبس که از قبل وجود داشته است، خواهد شد.

Trend analysis of discharge changes in the watershed of Nahrin Tabas Dam watershed using parametric and non-parametric methods

The trend of river discharge changes in arid and semiarid regions is mostly decreasing and this trend can be influenced by climatic factors and rising temperatures in recent decades in these areas. This reduction in discharge could have a significant impact on the water storage of the Nahrin Dam and agriculture, industry and drinking water in Tabas City, which should be considered by experts. The aim of this study was to determine the trend of discharge, precipitation and temperature in the watershed of Nahrin Tabas Dam using MannKendall method, Sen #39;s slope and linear regression. After data investigation and validation the data, the statistical period of 1987 2017 was selected. The results of all methods showed that the discharge decreased in all scales of annually, seasonally, and monthly. Precipitation has also decreased and in this 31year period, it has annualy decreased by 0.8 mm, in average. The temperature has been increasing and on average, it has warmed up to about 1.5 °C during this period. The declining trend of river discharge has been due to climatic factors such as drought and rising temperatures. So that, according to the standardized precipitation index (SPI), the region suffers from severe drought in the last years. There is no water extraction for agriculture and industry above the hydrometric station, and the land use of the region has not changed. Therefore, declining trend of river discharge reduces the agriculture and other exploitations at the downstream of the Nahrin Tabas Dam, which already exists.