ارزیابی اثر تغییرات کاربری بر روی هیدروگراف سیل و دبی پیک حوضه آتشگاه اردبیل

بدون تردید نحوه ی مدیریت حوضه های آبخیز، تمام پارامترهای معادله بیلان را دچار تغییرات می نماید. یکی از عوامل موثر در رواناب سطحی، تغییرات کاربری اراضی می باشد. حوضه آبخیز آتشگاه یکی از زیرحوضه های مهم حوضه ی آبخیز یدی بولیک چای با مساحت 40.50 کیلومتر مربع در دامنه شرقی کوه سبلان واقع شده است. این تحقیق با هدف ارزیابی تغییرات کاربری اراضی، هیدروگراف سیل و دبی پیک حوضه آتشگاه در دو مقطع زمانی 1347 و 1390 صورت گرفت. نقشه کاربری اراضی، با استفاده از عکس های هوایی مربوطه برای سال 1347 و با استفاده از نقشه کاربری اراضی سال 1390 استان اردبیل و نرم افزار google earth برای سال 1390 تهیه شد. جهت برآورد متوسط حداکثر بارش روزانه از 9 ایستگاه باران سنجی استفاده شد. داده های مربوط به حداکثر بارش روزانه بعد از تکمیل و بررسی نرمال و همگن بودن وارد نرم افزار easy fit شد. 8 تابع توزیع احتمالاتی از طریق سه محک آماری مورد ارزیابی قرار گرفت. حداکثر بارش روزانه در تمامی ایستگاه ها برای هر یک از دوره های بازگشت 2، 5، 10، 25، 50 و 100 سال با استفاده از تابع لوگ نرمال برآورد شد. جهت شبیه سازی، الگوی بارش wmo و مدل بارشرواناب scs انتخاب گردید. نتایج نشان داد که مساحت مراتع متراکم کاهش پیدا کرده و اراضی مسکونی و کشاورزی نیز افزایش یافته است که سبب افزایش مقدار شماره منحنی در طی 43 سال (1347 تا 1390) شده است. نتایج شبیه سازی هیدروگراف سیلاب برای دو مقطع زمانی نشان داد که با افزایش دوره بازگشت، اختلاف حداکثر دبی افزایش داشته به طوری که در دوره بازگشت 2 سال بین دبی سال 1347 و 1390 اختلاف زیادی وجود ندارد ولی با افزایش دوره بازگشت اختلاف قابل ملاحظه ای بین حداکثر دبی سیلاب دو مقطع زمانی دیده می شود. نتایج حاکی از آن است که طی دوره 43 سال مورد نظر، هیدروگراف سیلاب تغییر یافته و حداکثر دبی سیل نیز افزایش یافته است.

Evaluation of Effect of Land Use Change on Flood Hydrograph and Peak of Flow in Atashgah Basin of Ardabil

Watershed management undoubtedly influences all water balance equation parameters. One of the most important parameters that influence runoff is land use change. Atashgah Basin, one of the most important subbasins of Yadyboolikkchay, has an area of 40.50 km2 and is located to the east of Sabalan Mountain. In this study the effect of land use change on flood hydrographs was evaluated for the time period between 1968 and 2011. Land use map from 1968 was prepared using aerial photographs and land use map for 2011 was prepared using land use map of Ardabil province and the Google Earth package. To estimate maximum daily precipitation, data from 9 rain stations were used. Maximum daily precipitation data were prepared, completed and normalized. 8 probability distribution functions were evaluated using 3 statistical criteria. Maximum daily precipitation was calculated for 2, 5, 10, 25, 50 and100 years return periods using a lognormal probability distribution function. For simulation, the WMO rainfall pattern and the SCS rainfallrunoff model were selected. Results showed that dense rangeland areas had decreased and area of residential and agricultural land had increased, which have cause an increase in curve number during the 43year period. Hydrograph simulation results for the two ends of the interval showed that maximum flood flow increased greatly with increase in return period, at low return periods (2 to 10 years). There was a small difference between 1968 and 2011 in terms of flood flow at mentioned return periods. Difference between flood flow of 1968 and 2011 increased with increas in return period (decreased permeability). Results, also showed that, land use change of Atashgah basin within 43 years decreased soil permeability and increase runoff.