بررسی اثر تنظیم‌کننده‌های رشد بر کالوس‌زائی گیاه داروئی momordica charantia l.

گیاه داروئی خربزه تلخ (momordica charantia l.) متعلق یه تیره کدو، گیاهی گرمسیری، چند ساله و سرشار از آهن، فسفر و ویتامین a و c است. با توجه به اهمیت اقتصادی و نیز محدود بودن این گونه گیاهی در ایران، روش کشت بافت علاوه بر زمینه پایه ریزی تحقیقات مولکولی، راه مناسبی برای تولید و تکثیر تجاری آن می باشد. در این تحقیق بذرهای گیاه از منطقه زابل در سال 1392 جمع آوری و آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با سه فاکتور شامل ریزنمونه (برگ، میانگره، گره با میانگره)، در سطوح مختلف توفوردی (2,4d) با غلظت های صفر، 25/0 و 5/0 میلی گرم در لیتر و بنزیل آدنین (ba) با غلظت‌های 25/0، 5/0 و 1 میلی گرم در لیتر) با سه تکرار اجرا شد. پس از گذشت سه ماه به‌ترتیب : طول، عرض، ارتفاع، درصد کالوس زایی، رنگ کالوس، وزن‌تر و خشک آن اندازه گیری شدند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که در تمامی صفات اندازه گیری شده غلظت های مختلف هورمون های ba, 2, 4d و نوع ریزنمونه و اثر متقابل آنها اختلاف معنی داری در سطح احتمال یک درصد داشتند. به‌طوری‌که بیشترین عرض، طول، وزن تر و خشک کالوس در ترکیب تیماری (mg/l 1) ba به همراه (mg/l 25/0) 2,4d مشاهده گردید و برهمکنش هورمون (5/0 mg/l) ba و (25/0 mg/l) 2,4d بر روی ریزنمونه برگ نسبت به سایر فاکتورها اثر بهتری بر ارتفاع کالوس داشته اند. همچنین تمامی غلظت های 2,4d و ba در ریزنمونه های برگ، صد در صد کالوس زائی را به همراه داشته و بیشترین کالوس های تولید شده به رنگ سبز زرد بوده اند.