بررسی اثر شوری و اسید‌سالیسیلیک بر فعالیت آنزیم فنیل‌آلانین آمونیالیاز و ترکیبات فنیل‌پروپانوئیدی گیاه دارویی cynara scolymus l. در شرایط درون ‌شیشه‌ای

در سال‌های اخیر با توجه به اهمیت متابولیت های ثانویه در گیاهان دارویی، دست یابی به شرایطی که بتواند بیشترین اثرگذاری را در تولید اقتصادی این ترکیبات داشته باشد دارای اهمیت فراوان است. فنیل آلانین آمونیالیاز (pal) به عنوان آنزیم کلیدی نقش اساسی در تشکیل ترکیبات فنیل پروپانوئیدی دارد. این تحقیق به منظور بررسی اثر شوری و اسید سالیسیلیک (به‌عنوان الیسیتور) بر فعالیت آنزیم pal و ترکیبات فنیل پروپانوئیدی در کالوس گیاه کنگر فرنگی (cynara scolymus l.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل بر پایه کاملاً تصادفی با 5 غلظت شوری و 4 غلظت اسید­سالیسیلیک در 4 تکرار در سال 1392در آزمایشگاه کشت بافت گروه علوم باغبانی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان انجام شد. در این آزمایش، فعالیت آنزیم pal با روش ساندرز و مکلر اندازه گیری شد. همچنین میزان فنل و فلاونوئید کل به ترتیب با روش های فولین سیوکالتیو و آلومینیوم کلراید اندازه گیری شدند. براساس نتایج به‌دست آمده، شوری، اسید سالیسیلیک و اثر متقابل این دو الیسیتور اثر معنی‌داری بر فعالیت آنزیم pal، ترکیبات فنلی و فلاونوئیدی داشتند و همچنین با افزایش غلظت شوری بر میزان فعالیت آنزیم pal، ترکیبات فنلی و فلاونوئیدی افزوده شد به‌طوری که در غلظت 200 میلی مولار شوری بیشترین میزان این ترکیبات به‌ترتیب به میزان 9564/7 نانومول بر گرم وزن تر در دقیقه، 4292/5 و 7375/2 میلی گرم بر گرم وزن‌تر مشاهده شد. کالوس های تیمار شده با 100 میکرو مولار اسید سالیسیلیک نیز بیشترین میزان ترکیبات مذکور را نسبت به شاهد داشتند. در کالوس های کشت شده در محیط حاوی200 میلی­مولار شوری و 300 میکرو مولار اسید سالیسیلیک و 200 میلی مولار شوری و 100 میکرو­مولار اسیدسالیسیلیک بیشترین میزان فعالیت آنزیم pal و تجمع ترکیبات فنیل­پروپانوئیدی مشاهده شد. با توجه به همبستگی مثبت آنزیم فنیل­آلانین آمونیالیاز (pal) و ترکیبات فنیل پروپانوئیدی و نقش کلیدی این آنزیم در بیوسنتز این ترکیبات و نیز اثر گذاری مثبت الیسیتور های مورد بررسی می توان با بهینه سازی نسبت شوری و اسید سالیسیلیک، تولید ترکیبات فنیل پروپانوئیدی کنگرفرنگی در شرایط درون شیشه ای را بهبود بخشید.