مقایسه ترکیب‌های شیمیایی اسانس و آناتومی برگ گونه mentha x piperita l. در دو مرحله رویشی و گلدهی

گیاه نعنا فلفلی mentha x piperita l. از مشهورترین دورگه های تیره نعنا (lamiaceae) است که در صنایع دارویی و غذایی کاربرد فراوانی دارد. هدف از این تحقیق بررسی کمی و کیفی اسانس و نیز ویژگی های تشریحی اپیدرم برگ این گونه در مراحل مختلف نموی است. در این تحقیق سرشاخه­های گیاه از قطعه گیاهان دارویی باغ گیاه شناسی ملی کشور در دو مرحله رویشی (خرداد) و گلدهی (مرداد ماه) جمع آوری گردید و همزمان با مقایسه شواهد آناتومیکی، کمیت و کیفیت اسانس گیاه نیز مورد ارزیابی قرار گرفت. اسانس نمونه ها با استفاده از روش تقطیر با آب (طرح کلونجر) استخراج و برای شناسایی ترکیب های متشکله اسانس از دستگاه های گاز کروماتوگرافی (gc) و گاز کروماتوگراف متصل شده به طیف سنج جرمی (gc/ms) استفاده گردید. در مجموع تعداد 32 ترکیب در اسانس گیاه در مراحل مختلف نموی شناسایی گردید و میزان اسانس در فاز رویشی از بالاترین مقدار (31/2 درصد) برخوردار بود. مهم­ترین ماده موثره اسانس ها نیز به‌ترتیب مربوط به کارواکرول ، لینالول و گاماترپینن بود که میزان کارواکرول در فاز رویشی از بیشترین میزان (65 درصد) ولی دو ترکیب دیگر در فاز گلدهی  به‌ترتیب به حداکثر مقدار خود یعنی 6/12 و 2/7 درصد افزایش نشان داد. در بررسی­های آناتومی نیز مشخص گردید که با نزدیک شدن گیاه به فصل گلدهی، ضخامت کلانشیم افزایش ولی قطر کرک­های غده ای کاهش یافت. بنابراین با توجه به تاثیر شگرف شرایط محیطی و زمان های نموی گیاه بر کمیت و کیفیت مواد موثره اسانس، لازم است با توجه به نوع بهره برداری، زمان برداشت اندام‌ها در زمان و فصل مناسب انجام پذیرد.