بررسی و مقایسه ترکیب‌های شیمیایی روغن اسانسی اندام های مختلف گیاه دارویی Eremurus persicus (Joub. & Spach) Boiss. منطقه آزران کاشان

جنس سریش (eremurus m. b.) متعلق به تیره لاله (liliaceae) است، که بیش از 40 گونه از این جنس در جهان و هفت گونه در ایران گزارش شده است. در این تحقیق ترکیب‌های شیمیایی اسانس اندام های مختلف گیاه سریش ایرانی (eremurus persicus) منطقه آزران کاشان مورد بررسی قرار گرفته ‌است. این گونه‌‌ انحصاری نواحی مرکزی ایران بوده و در اراضی آبرفتی ارتفاعات کوهستانی دارای رویشگاه‌های طبیعی می‌باشد. سرشاخه‌های گلدار و میوه‌های گیاه‌‌ در بهار سال 1391 از منطقه آزران کاشان جمع‌آوری، در شرایط آزمایشگاه خشک و به روش استخراج و تقطیر همزمان با حلال آلی (sde) اسانس‌گیری گردید. برای شناسایی ترکیب‌های تشکیل‌دهنده اسانس از دستگاه‌های گاز کروماتوگرافی (gc) و گاز کروماتوگرافی متصل‌شده به طیف‌سنج جرمی (gc/ms) استفاده شد. 37 ترکیب در اسانس گل گیاه سریش ایرانی (e. persicus) شناسایی شد که اجزای اصلی آن، شامل: ترکیب های هگزادکانوییک اسید (4/11درصد)، نونانال (01/9 درصد)، پاراوینیل گواییاکول (94/6درصد)، هپتادکان (31/5درصد) و آپیول (31/5درصد) بودند. 26 ترکیب شیمیایی در اسانس برگ گیاه شناسایی شد که اجزای عمده آن به‌ترتیب شامل: ترکیب های کایورن (45/8درصد)، هگزادکانوییک اسید (95/7درصد)، بتا-یونون (04/7درصد) و 2e,4e-دودکادی انول (88/5درصد) بودند و تعداد 30 ترکیب از اسانس میوه گیاه استخراج شد که اجزای عمده آن به ترتیب شامل: ترکیب های هگزا دکانوییک اسید (07/13درصد)، ترانس- وربنول (85/9درصد)، 6e‚10e-پسودوفیتول (22/7درصد) و اپی-13-مانول (6/5درصد) بودند. مقایسه ترکیب‌های ترپنی موجود در اسانس اندام های مختلف گیاه سریش ایرانی نشان داد، بیشترین ترکیب های مونوترپنی اسانس گیاه سریش ایرانی مربوط به اندام برگ و میوه گیاه بود و عمده ترکیب های سزکویی ترپنی اسانس گیاه، مربوط به اندام گل بود و بخش اعظم ترکیب‌های فرار اسانس گیاه، متعلق به کتون‌ها، اسیدها، استرها و الکل‌ها بودند.