بررسی ترکیب‌های شیمیایی اسانس سرشاخه‌های گلدار گیاهZataria multiflora Boiss. در چهار استان مختلف

آویشن شیرازیzataria multiflora boiss. یکی از گونه های دارویی تیره نعناییان (lamiaceae) می‌‌باشد که فقط در مناطق جنوب ایران افغانستان و پاکستان به‌صورت خودرو رویش دارد. در این تحقیق به‌منظور بررسی کمیت و کیفیت ترکیب‌های شیمیایی روغن اسانسی جمعیت های مختلف این گونه، سرشاخه‌های گلدار چهار جمعیت از استان های اصفهان، فارس،یزد و هرمزگان جمع آوری گردید. اسانس سرشاخه‌های گلدار گیاه به روش تقطیر با آب (طرح کلونجر) استخراج و سپس اجزای شیمیایی آن به روش های گاز کروماتوگرافی (gc) و گازکروماتوگرافی-طیف سنجی جرمی (gc-ms) شناسایی شدند. محتوای اسانس در محدوده 5/1 تا 3/3 درصد برآورد شدند. تعداد 27 ترکیب در تمامی نمونه ها شناسایی شدند که مجموع مقادیر آن ها از 1/96 تا 9/99 درصد کل اسانس هر یک از نمونه‌ها متغیر بود. دو ترکیب کاروا کرول و تیمول از مهم ترین اجزای اسانس سرشاخه‌های گلدار مورد مطالعه بودند. بیشترین میزان کارواکرول به‌ترتیب در اسانس مربوط به جمعیت های: اصفهان (1/75 درصد)، یزد (2/62 درصد) و هرمزگان (4/52 درصد) و بیشترین میزان ترکیب تیمول مربوط به اسانس جمعیت یزد گزارش گردید.