پهنه‌بندی گیاه دارویی Teucrium polium L. در رویشگاه‌های مختلف حوضه‌ آبخیز مهارلو استان فارس

بسیاری از گونه‌های دارویی که در عرصه‌های طبیعی پراکنش دارند به ‌دلیل بهره‌برداری‌ بی‌رویه در معرض تخریب قرار گرفته و برای جلوگیری از این پدیده، کشت و اهلی‌کردن آنها ضرورت دارد که آن هم بدون اطلاع از عوامل اکولوژیک موثر در پراکنش آنها در زیستگاه‌های طبیعی میسر نیست. پس از جمع‌آوری اطلاعات موجود در مورد پراکنش گونه‌ گیاهی teucrium polium در شرایط مختلف رویشگاهی حوضه آبخیز مهارلو، 3 ناحیه رویشی انتخاب گردید. به‌منظور تعیین نوع و میزان ارتباط این گونه با مولفه‌های اکولوژیکی، برداشت‌های صحرایی در هر 3 منطقه پراکنش گیاه انجام شد. عمده خصوصیات گیاهی نشان دهنده ارتباط قوی درصد پوشش، تراکم، فراوانی، تولید، وفور، بنیه گیاهی، چیرگی، اجتماعی بودن و تکمیل چرخه فنولوژی بود. جهت بررسی رفتار پارامترها و همگنی آنها با یکدیگر، از آنالیز مولفه‌های اصلی (pca) استفاده شد. با توجه به ضرایب تجزیه به مولفه‌های اصلی، مشخص گردید که متغیرهای اجتماعی بودن و بنیه گیاهی بیشترین ضرایب را در مولفه اول و تراکم و تولید، بیشترین ضرایب را در مولفه دوم دارند. نمودار ضرایب ‌pc1 در برابر pc2 مشخص کرد، سه رویشگاه در سه ناحیه جداگانه قرار دارند. همچنین نتایج نشان می‌دهد که پراکنش و نیاز رویشگاهی گیاه کلپوره، به مقدار زیادی در دو رویشگاه : سروستان و دراک مشابه بوده و در یک گروه قرار می‌گیرند. با در نظر گرفتن شباهت 60 درصد در هر دو مرحله آنالیز خوشه‌ای، نتایج نشان می‌دهد که بین رویشگاه سروستان و چشمه انجیر برای متغیرهای گیاهی، 76/76 درصد شباهت دیده می‌شود و با در نظر گرفتن تمامی متغیرها (اکولوژیکی و گیاهی)، شباهت این دو رویشگاه به 98/47 درصد می‌رسد.