اتنوفارماکولوژی، فیتوشیمیایی (فنل و فلاونویید کل) و ارزیابی اثر ضد باکتریایی عصاره اتانولی گیاهان دارویی-خوراکی (Allium cepa, Actinidia deliciosa, Berberis vulgaris) بر جدایه‌های لیستریا مونوسیتوژنز

بررسی‌های اتنوفارماکولوژیکی، فیتوشیمیایی و ضد باکتریایی گیاهان دارویی و خوراکی، به‌منظور دستیابی به ترکیبات طبیعی آنتی‌اکسیدان و ضدعفونی‌کننده در پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری‌های عفونی، از مهمترین چالش‌های سازمان جهانی بهداشت (who) گزارش شده است. در این تحقیق گیاهان خوراکی: زرشک، کیوی و پیاز از استان‌های مختلف کشور جمع‌آوری و همزمان مهمترین استفاده‌های دارویی آن‌ها از مردم محلی اخذ و ثبت گردید، عصاره اتانولی گیاهان با استفاده از روش ماسراسیون در قیف پرکولاسیون، میزان فنل و فلاونویید کل به روش اسپکتروفوتومتری، ارزیابی اثر ضد باکتریایی عصاره‌ها علیه جدایه‌های باکتری لیستریا مونوسیتوژنز از روش‌های دیسک دیفیوژن، تعیین حداقل غلظت ممانعت از رشد (mic) وحداقل غلظت باکتری کشی (mbc) بر مبنای روش رقت لوله‌ای استفاده گردید و نتایج در سطح 05/0p < ارزیابی گردید. ارزیابی اتنوفارماکولوژیکی نشان داد که از فراورده‌های مختلف پیاز، سیر، زرشک، اسفند و سیاه‌دانه در طب سنتی استان‌های مورد بررسی به‌عنوان مقوی سیتم ایمنی، ضدالتهاب و ضدمیکروب قوی در پیشگیری و درمان عفونت‌های گوارشی، روده، عفونت سینوسی و ریه استفاده می‌شود. نتایج نشان داد بالاترین میزان ترکیبات فنلی (402.14±1.51mggae/g) و فلاونوییدی (278.1±12.1 mgqueg-1) در دو گیاه زرشک و پیاز مربوط به عصاره گیاه زرشک بود و عصاره‌های کیوی، زرشک و پیاز در مقایسه با آنتی‌بیوتیک استاندارد آمپی‌سیلین، به‌ترتیب با قطر ‌هاله‌های عدم رشد 5/25، 22 و 21 میلی‌متر، مقدار mic معادل 5/62، 125 و 125 میکروگرم بر میلی‌لیتر و mbc معادل 250، 500 و 500 میکروگرم بر میلی‌لیتر از عملکرد بهینه علیه باکتری لیستریا مونوسیتوژنز برخوردار بودند. نتایج آنالیز آماری نیز مشخص کرد که عصاره گیاه کیوی نسبت به عصاره دو گیاه دیگر از عملکرد ضدلیستریایی بیشتری برخوردار است و پیشنهاد می‌گردد در این رابطه بررسی‌های تکمیلی در مدل‌های حیوانی و بالینی صورت پذیرد.