بررسی اثر تاریخ کاشت و همزیستی قارچ مایکوریزا بر خصوصیات فیزیولوژیک و مواد موثره سه رقم گیاه دارویی رازیانه (Foenicumlum vulgare Mill.) بومی ایران

چکیدهکاربرد کودهای زیستی در تولید گیاهان دارویی در یک نظام کشاورزی پایدار با هدف حذف یا کاهش قابل ملاحظه در مصرف نهاده‌های شیمیایی به منظور دستیابی به افزایش کیفیت و پایداری عملکرد از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و همزیستی قارچ مایکوریزا بر خصوصیات فیزیولوژیکی و مواد موثره سه رقم گیاه دارویی رازیانه بومی ایران، آزمایشی به صورت کرت‌های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 90-1389 در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی سمنان اجرا شد. فاکتور اصلی شامل سه تاریخ کاشت (نیمه اسفند، فروردین و اردیبهشت ماه)، فاکتور فرعی سه رقم (یکتا، وحشی و برزک) و فاکتور فرعی- فرعی قارچ مایکوریزا (0 و 3 کیلوگرم در هکتار) بود. سپس بر روی ارقام مذکور اندازه گیری میزان عملکرد اسانس، درصد پروتیین، غلظت کاروتنویید‌ها، غلظت کلروفیل a و b مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که تاریخ کاشت بر روی تمام صفات مورد بررسی در سطح احتمال 1 درصد همچنین اثر رقم بر روی کلروفیل a، کلروفیل b و کاروتنویید‌ها در سطح احتمال 1 درصد معنی‌دار بود و حداکثر پروتیین دانه در تاریخ 15 فروردین بدست آمد. قارچ مایکوریزا نیز بر روی صفات مورد بررسی موثر و سبب بهبود این صفات گردید. با توجه به اینکه حداکثر عملکرد دانه و اسانس از گیاهان کشت شده در تاریخ 15 فروردین بدست آمد، بنابراین مناسب ترین زمان برای کاشت رازیانه در منطقه دامغان 15 فروردین قابل توجیه است.واژگان کلیدی: ارقام، پروتیین، تاریخ کاشت، رازیانه، قارچ مایکوریزا