تاثیر فاصله کاشت و دور آبیاری بر عملکرد، بازده اسانس فعالیت آنتی‌اکسیدانی گیاه دارویی مرزه بختیاری (Bunge. Satureja bachtiarica)

چکیدهدر این تحقیق به‌منظور بررسی دور آبیاری و فواصل کاشت بر روی بازده، کیفیت اسانس و عملکرد آنتی اکسیدانی گیاهی دارویی مرزه بختیاری (bunge. satureja bachtiarica) متعلق به تیره نعناعیان، طی سال‌های 89 تا 91 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام با اجرای یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی انجام شد. سطح اول شامل تیمار های آبیاری (آبیاری هر روز، یک روز در میان، چهار و شش روز یک مرتبه) و سطح دوم شامل فواصل کاشت (15×15، 15×20، 20×20 و 20×25 سانتی متر) بودند. صفات مورد مطالعه وزن تر و خشک هر بـوته، عملکرد وزن تر و خشک در هکتـار، ارتفاع بوته، بازدهی اسانس در هر بوته و هکتـار و خواص آنتی اکسیدانی اسانس بودند. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که سطوح مختلف آبیاری و فاصله کاشت تاثیر معنی‌داری در سطح یک درصد بر وزن‌تر و خشک، فعالیت آنتی اکسیدان و بازدهی اسانس داشتند. اثرات متقابل دور آبیاری و فاصله کاشت تاثیر معنی داری در سطح یک درصد بر روی صفات داشت. مقایسه میانگین ها نشان داد که بیشترین وزن تر و خشک بوته در تیمار آبیاری هر روز و فاصله کاشت 15× 15 سانتی متر بدست آمد و بیشترین میزان تولید اسانس در فواصل آبیاری، چهار روز یکبار و فاصـله کاشت 20×20 سانتی‌متر بدست آمد. بازدهی اسانس در تیمار های مختلف بین 30/0 تا 87/0 درصد متغیر بود. بیشترین فعالیت آنتی اکسیدانی (49/78 درصد) در ترکیب تیماری چهار روز آبیاری و فاصله کاشت 20×20 سانتی‌متر بدست آمد. واژگان کلیدی: آنتی اکسیدان، بازدهی اسانس، تراکم بوته، گیاه دارویی، مرزه بختیاری s. bachtiarica bunge.