بررسی کمیت و کیفیت روغن اسانسی گیاه دارویی .Proveskia abrotanoides Karel (مطالعه موردی پارک ملی گلستان و کیاسر مازندران)

چکیده گیاه دارویی برازمبل .proveskia abrotanoides karel از گونه‏های ارزشمند دارویی شمال ایران است. سالیان درازی است که در فرهنگ سنتی مردم استان‌های گلستان و مازندران از فرآوردهای آن در پیشگیری و درمان بیماری‌های شایع منطقه استفاده می‌برند. در این تحقیق به‌منظور بررسی شرایط رویشگاهی نمونه‌برداری از سرشاخه‏های گلدار گیاه در مرحله گلدهی کامل با سه تکرار و با روش کاملاً تصادفی از رویشگاه‌های طبیعی استان‌های گلستان (پارک ملی گلستان-1600متری) و مازندران (کیاسر-1700 متری) جمع‌آوری گردید. پس از خشک شدن در دمای محیط با روش تقطیر با آب مورد اسانس‌گیری قرار گرفت. سپس ترکیبهای تشکیل دهنده اسانس حاصل از دو رویشگاه با استفاده از کروماتوگرافی گازی و گاز کروماتوگراف متصل به طیف سنج جرمی (gc/ms) و محاسبه شاخص‌های بازداری مورد شناسایی قرار گرفت. بازده اسانس گیاه به‌ترتیب در مازندران 8/1 درصد و در گلستان 6/1 درصد بر حسب وزن خشک آن بدست آمد. مهمترین ترکیب‌های عمده اسانس در مازندران و به ترتیب شامل: 1و8- سینیول (6/18درصد)، کامفور (05/10درصد)، 3-کارن (68/9 درصد)، آلفا-پینن (57/8 درصد)، بتا-کاریوفیلن (36/8 درصد) و آلفا-کاریوفیلن (7/6درصد) و در استان گلستان به ترتیب مواد موثره: کامفور (25/18 درصد)، آلفا-هیماکالن (4/16درصد)، 1و8- سینیول (6/14درصد)، آلفا-پینن (5/5 درصد)، بتا-پینن (3/5 درصد) و بتا-کاریوفیلن (65/4 درصد) بیشترین حجم اسانس را به خود اختصاص داده‌اند.واژگان کلیدی: اسانس، برازمبل (.proveskia abrotanoides karel)، گلستان، مازندران