بررسی تاثیر ارتفاع بر کمیت و کیفیت مواد موثره اسانس گیاه Rosmarinus officinalis L. کشت شده در دو منطقه از استان مازندران

چکیدهرشد و عملکرد دارویی گیاهان در اکوسیستم‌ها، تحت تاثیر عوامل مختلفی نظیر نوع گونه، اقلیم، خاک، ارتفاع از سطح دریا و موقعیت جغرافیایی قرار دارد. پژوهش حاضر به‌منظور بررسی اثر ارتفاع از سطح دریا بر میزان و تنوع مواد موثره اسانس گیاه رزماری (rosmarinus officinalis l.) در دو رویشگاه (بهشهر: 2700 متر و بلده: 3215 متر) واقع در استان مازندران در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار انجام شد. برداشت اندام هوایی گیاه به‌صورت تصادفی، اسانس‌گیری به روش تقطیر با آب و آنالیز مواد موثره اسانس با استفاده از دستگاه‌های گاز کروماتوگرافی و گاز کروماتوگراف متصل شده به طیف سنج جرمی انجام گرفت. نتایج نشان داد بازده اسانس در رویشگاه های بهشهر و بلده به‌ترتیب 02/0 و 01/0 درصد و اجزای عمده اسانس در جمعیت بهشهر شامل: آلفا- پینن (28/14درصد)، 1و 8- سینیول (04/13 درصد)، بی‌سیکلو [3.1.1] هپتا-3 (44/6 درصد)، بی سیکلو [2.2.1] هپتان-2 (97/5 درصد)، کامفور (93/5 درصد) و ترانس-کاریوفیلن (51/5 درصد) و در جمعیت بلده به‌ترتیب: آلفا- پینن (80/12 درصد)، 1و 8- سینیول (08/12 درصد)، کامفور (20/8 درصد)، ترانس-کاریوفیلن (71/7 درصد) و بی‌سیکلو [3.1.1] هپتا-3 (48/6 درصد) که از مهمترین ترکیبات اسانس بودند. یعنی تغییر در کمیت و کیفیت مواد موثره اسانس رزماری، نشان‌دهنده تاثیر شرایط اقلیمی نظیر اختلاف ارتفاع از سطح دریا بر کمیت و کیفیت اسانس است.واژگان کلیدی: اسانس، آلفا-پینن، بلده، بهشهر، رزماری، سینیول