ارزیابی خواص فیزیکی و شیمیایی اسانس حاصل از شیرابه دو جمعیت باریجه (ferula gummosa) از استان‌های فارس و اصفهان

باریجه (ferula gummosa) متعلق به خانواده چتریان، یکی از گیاهان مهم مرتعی، دارویی و صنعتی می‌باشد که شیرابه استحصال شده از آن جنبه تجارتی دارد. اسانس و الئورزین باریجه کاربرد فراوان در صنایع غذایی، دارویی و آرایشی و بهداشتی دارد. هدف از مطالعه حاضر، بررسی و مقایسه خواص فیزیکوشیمیایی اسانس حاصل از شیرابه دو جمعیت باریجه از رویشگاه‌ اصفهان و فارس می باشد. بدین منظور، شیرابه باریجه از دو منطقه کاشان و فارس جمع‌آوری شد. سپس اسانس‌گیری از شیرابه تازه با روش تقطیر با آب و بخار آب انجام شد. اسانس با استفاده از دستگاه‌هایgc و gc/ms مورد آنالیز کمی و کیفی قرار گرفت. ویژگی‌های ظاهری، فیزیکی و شیمیایی نمونه‌های اسانس باریجه شامل چگالی نسبی، ضریب شکست، چرخش نوری و فیتوشیمیایی اسانس مورد بررسی و مقایسه قرار گرفتند. بر اساس نتایج حاصل، اسانس باریجه به صورت مایع شفاف و بیرنگ بوده که بوی تربانتین و نت سبز خاص دارد. اسانس باریجه دو جمعیت کاشان و فارس به ترتیب دارای چگالی نسبی 0/874 و 0/869، ضریب شکست 1/4810 و 1/4795 و چرخش نوری ◦11/35 و ◦23/52می‌باشد. نتایج مقایسه میانگین ویژگی‌‌های فیزیکوشیمیایی اسانس حاصل از شیرابه باریجه دو جمعیت فارس و کاشان حاکی از عدم وجود اختلاف معنی‌دار در ویژگی‌های چگالی نسبی و ضریب شکست و در مقابل مشاهده اختلاف معنی‌دار در میزان چرخش نوری دو نمونه اسانس می‌باشد. بر اساس آنالیز اسانس، مونوترپن‌های هیدروکربنی شامل بتا-پینن (71/0و 68/8 درصد)، دلتا-3-کارن (9/4 و 5/2 درصد)، میرسن (3/9 و 2/4 درصد)، آلفا-پینن (3/6 و 3/4 درصد) و لیمونن (2/4 و 15/6درصد) به عنوان ترکیب‌های عمده اسانس به ترتیب در دو جمعیت باریجه کاشان و فارس شناسایی شدند.

evaluation of the physical and chemical properties of the essential oil obtained from the oleo-gum- resin of two populations of ferula gummosa from fars and isfahan provinces

ferula gummosa (barijeh) belongs to the apiaceae family and is one of the most important pasture, medicinal and industrial plants, whose oleo-gum-resin (galbanum) has a commercial aspect. the essential oil and oleoresin of f. gummosa are widely used in the food, pharmaceutical and cosmetic industries. the aim of the present study is to investigate and compare the physicochemical properties of the essential oil obtained from the oleo-gum-resin of two f. gummosa populations from isfahan and fars habitats. for this purpose, the oleo-gum-resin of f. gummosa was collected from two areas in kashan and fars. the essential oil was then extracted from the fresh oleo-gum-resin by water and steam distillation. the essential oil was analyzed quantitatively and qualitatively using gc and gc/ms devices. the appearance, physical and chemical characteristics of the essential oil of two populations of f. gummosa, including relative density, refractive index, optical rotation, and phytochemicals of the essential oil were investigated and compared. based on the results, the essential oil of f. gummosa is a transparent and colorless liquid with a turpentine odour and a distinct green note. the essential oil of two populations of kashan and fars has relative density of 0.874 and 0.869, refractive index of 1.4810 and 1.4795, and optical rotation of 11.35° and 23.52°, respectively. the results of comparing the average physicochemical characteristics of the essential oil obtained from the oleo-gum-resin of the two f. gummosa populations from fars and kashan indicate that there is no significant difference in the traits of relative density and refractive index, and on the other hand, there is a significant difference in the amount of optical rotation of the two essential oil samples. based on the essential oil analysis, hydrocarbon monoterpenes including β-pinene (71% and 68.8%), δ-3-carne (9.4% and 5.2%), myrcene (3.9% and 2.4%), α-pinene (3.6% and 3.4%) and limonene (2.4% and 15.6%) were identified as the main compounds of essential oil in two f. gummosa populations from kashan and fars, respectively.