بررسی تغییرات فیتوشیمیایی اسانس گیاه دارویی thymus vulgaris l. تحت تاثیر امواج فراصوت

تا کنون تحقیقات بسیاری در راستای معرفی امواج فراصوت به عنوان یک عامل کمکی جهت افزایش راندمان استخراج اسانس گیاهان دارویی صورت گرفته است. اما کمتر محققی به نقش امواج فراصوت در تحریک واکنش های شیمیایی بر روی ترکیبات اسانس گیاهان پرداخته است. این پژوهش، با هدف بررسی اثر امواج بر روی ترکیبات اصلی اسانس آویشن باغی (thymus vulgaris l.)، پس از استخراج اسانس و عدم حضور بافت گیاهی انجام شد. بدین منظور، اندام هوایی گیاه آویشن باغی در خرداد 1400 از منطقه جنوب تهران و در مرحله گل دهی برداشت شد. اسانس گیاه به روش توسط دستگاه تقطیر با آب (طرح کلونجر) استخراج و ترکیبات آن توسط روش های gc و gc/ms شناسایی و اندازه گیری شد. در ادامه امواج فراصوت توسط پراب تیتانیومی (400 وات) و با سه متغیر دما، زمان و نسبت اسانس به آب در سه سطح، بر اسانس مستخرج اعمال شد. در نهایت 27 نمونه اسانس تیمار شده تهیه و ترکیبات شیمیایی تمامی آن ها توسط دستگاه کروماتوگرافی گازی اندازه گیری شد. اسانس اولیه شامل 44.37 درصد تیمول، 29.80 درصد پارا-سیمن و 21.24 درصد گاما-ترپینن بود. نتایج حاصل نشان داد که اعمال امواج فراصوت به اسانس آویشن سبب افزایش میزان تیمول و به همان نسبت کاهش میزان گاما-ترپینن و پارا-سیمن شده است. با بهینه سازی شرایط (نسبت 0:1 از اسانس به آب، دمای 20 درجه سانتی گراد و زمان 10 دقیقه) موفق شدیم ماده موثره تیمول را از 44.37 درصد به 70.18 درصد افزایش دهیم. امواج فراصوت در حضور آب و اکسیژن سبب تولید رادیکال هیدروپروکسیل (hoo˙) و در ادامه انجام واکنش های اکسایشی در راستای تولید تیمول از گاما-ترپینن و پارا-سیمن می گردد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که امواج فراصوت علاوه بر کمک به افزایش راندمان استخراج اسانس از بافت گیاهی می تواند با تحریک واکنش های رادیکالی سبب تغییر در ماهیت و نسبت ترکیبات فیتوشیمیایی در اسانس گردد.

investigating the phytochemical changes of thymus vulgaris l. essential oil under the influence of ultrasound waves

many researches have been conducted to introduce ultrasound as an auxiliary factor to increase the efficiency of extraction of essential oils from medicinal plants. however, few researchers have studied the role of ultrasound waves in stimulating chemical reactions of the essential compounds of plants. this research was conducted with the aim of investigating the effect of ultrasound on the main components of essential oil of thymus vulgaris l. after extracting the essential oil and without the presence of plant tissue. for this purpose, the aerial parts of the plant were harvested at the flowering stage from the south of tehran in june 2021 . the essential oil of the plant was extracted using a distillation apparatus (clevenger) and its compounds were determined and measured by gc and gc/ms. subsequently, ultrasonic waves were applied to the extracted essential oil by a titanium probe (400 w) with three variable factors of temperature, time, and the ratio of essential oil/ water at three levels. finally, 27 treated essential oil samples were prepared and their chemical compounds were quantified by gc. the primary essential oil contained 44.37% of thymol, 29.80% of p-cymene and 21.24% of γ-terpinene. the results showed that the application of ultrasound to the essential oil increased the amount of thymol and decreased the amounts of γ-terpinene and p-cymene. by optimizing the conditions (1:0 ratio of thyme essential oil and water, 20˚c and 10 min), the active ingredient thymol was reduced from 44.37% to 70.18%. ultrasonic waves in the presence of water and oxygen caused the production of hydroproxyl radical (hoo˙) and then showed oxidation reactions to produce thymol from γ-terpinene and p-cymene. the results showed that in addition to helping to increase the efficiency of extraction, ultrasound can cause a change in the chemistry and the ratio of phytochemical compounds in the essential oil by stimulating radical reactions.