بررسی و مقایسه ترکیبات شیمیایی اسانس عصاره‌ سه گونه از گیاه دارویی benth. phlomis olivieri ، phlomis persica boiss. و phlomis herba-venti جمع‌آوری شده از شمال غرب ایران

گونه‌های مختلف گوش‌بره (phlomis sp.) به‌دلیل داشتن ترکیبات ترپنوییدی و فلاونوئیدی ضدالتهاب و آنتی اکسیدان در اسانس حائز اهمیت می‌باشند. در این مطالعه اندامهای  هوایی گلدار سه گونه از گوش‌برهolivieri benth.  phlomis،phlomis persica boiss. و phlomis herbaventi در خرداد ماه 1396 از رویشگاه‌های طبیعی واقع در آذرشهر (1671 متری)، ارومیه (1598 متر) و تویسرکان (354 متری) جمع‌آوری گردید . ترکیبات اسانس و برخی خصوصیات فیتوشیمیایی عصاره‌ ها  مورد ارزیابی قرار گرفت. اسانس‌گیری به روش تقطیر با آب (طرح کلونجر) و آنالیز اسانس توسط دستگاه gc و gcms صورت پذیرفت. عصاره‌گیری با استفاده از دستگاه التراسونیک انجام و شاخص‌های فیتوشیمیایی بر‌‌اساس محتوای فنل کل (روش فولین سیکاتیو)، فلاونوئید کل (روش آلومینیوم کلراید) و فعالیت آنتی‌اکسیدانی (dpph[1]) ارزیابی شدند. تعداد  38 ترکیب در اسانس سه گونه‌ گیاه شناسایی شد که ترکیبات اصلی گونهolivieri  ph. شامل دی‌اکتیل‌فتالات (69.71 درصد)، گاماالمن (7.93 درصد) و ژرماکروندی (7.44 درصد) بودند و دیگر ترکیبات: نپتالاکتون (45.24 درصد)، بیس (2اتیل هگزیل) فتالات (32.72 درصد) و ژرماکروندی (5.59 درصد) اجزای اصلی اسانس گونه‌ ph. herbaventi، معرفی شدند. همچنین در اسانس گونهph. persica، دی‌اکتیل‌فتالات (49.74 درصد)، آلفامورولن (16.18 درصد) و هگزا‌هیدرو‌فارنسیل‌استون (7.82 درصد) عمده‌ترین ترکیبات را شامل شدند. مقایسه ترکیبات شناسایی شده در اسانس سه گونه‌ نشان‌دهنده درصد بالاتر ترکیب‌ دی‌اکتیل‌فتالات در ph. olivieri (69.71 درصد)، نسبت به دو گونه دیگر بود. بالاترین میزان فنل کل (136.34 میلی‌گرم گالیک‌اسید بر گرم وزن خشک)، فلاونوئید کل (49.29 میلی‌گرم کوئرسیتین بر وزن خشک) و فعالیت آنتی‌اکسیدانی (48.68 درصد) مربوط به گونه ph. persica بود.

Essential oil composition and phytochemical survey of Phlomis herba-venti, Phlomis persica Boiss. and Phlomis olivieri Benth. from Northwestern Iran

Different species of Phlomis are important for terpenoid compounds and antiinflammatory and antioxidant flavonoids in their essential oils. In the present study, three species of Phlomis including Ph.  olivieri Benth, Ph. persica Boiss, and Ph. herbaventi were collected from the natural habitats located in Azarshahr (elevation 1671 m), Urmia (elev. 1598 m) and Tuyserkan (elev. 1598 m) at the fullflowering stage in June 2017. Then, their essential oil constituents and some phytochemical properties the extracts were evaluated. The essential oils were extracted by the hydrodistillation method (Clevenger apparatus). CG and CGMS were used to analyze chemical constituents. Extraction was performed using an ultrasonic device and phytochemical indices were evaluated in terms of total phenol content, total flavonoid, and antioxidant activity (%DPPH). A total of 38 compounds were identified in the essential oils of three plant species, which among them, Diisooctyl phthalate (69.71%), γElemene (7.93%), and Germacrene D (7.44%) in Phlomis olivieri Benth. and Nepetalactone (45.24%), Bis (2ethylhexyl) phthalate (32.72%), and Germacrene D (5.59%) in Phlomis herbaventi were the main compounds. Diisooctyl phthalate (49.74%), tmuurolol (16.18%) and Hexahydrofarnesyl acetone (7.82%) were identified as major compounds of Ph. persica Boiss. Comparison of identified compounds among the three species showed a higher percentage of Diisooctyl phthalate (69.71%) in Ph. Olivieri. Also, the highest amount of total phenol (136.34 GAE/g DW), total flavonoid (49.29 mg Qu. g1 DW) and antioxidant activity (68.48%) were related to Plomis persica Boiss.