بررسی تغییرات فیتوشیمیایی عصاره گیاه دارویی cannabis sativa l. در مرحله رشد رویشی تحت تاثیر تنش شوری

تنش های محیطی از جمله شوری بر میزان و کیفیت متابولیت های ثانویه گیاهان دارویی تاثیر زیادی دارند. در این تحقیق به‌منظور بررسی تاثیر شوری بر خصوصیات فیتوشیمیایی گیاه دارویی شاهدانه (cannabis sativa l.) آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 5 تیمار شوری (0، 2، 4، 6 و 8 دسی زیمنس بر متر) و در سه تکرار در پژوهشکده گیاهان دارویی کرج در سال 1398 به اجرا در آمد. میزان عناصر پتاسیم و سدیم با دستگاه دستگاه فلیم‌فتومتر و کلر به روش رنگ سنجی در اندام‌های برگ و ریشه گیاه و همچنین میزان ترکیبات کانابینوئیدی برگ گیاه شامل تتراهیدروکانابینول (thc)، کانابیدول (cbd) و کانابیکرومن (cbc) با دستگاه gc/ms مورد سنجش قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تفاوت معنی‌داری (p≤0.01) بین تیمارهای مختلف شوری ازنظر میزان سدیم، پتاسیم، کلر و کانابینوئیدهای thc، cbd و cbc وجود داشت. با افزایش سطح شوری، میزان یون‌های سدیم و کلر در برگ و ریشه نسبت به تیمار شاهد افزایش یافت و بیشترین مقدار سدیم برگ و ریشه (به ترتیب 15.81 ، 14.06 میلی‌گرم در گرم) در تیمار شوری 8 دسی زیمنس بر متر مشاهده شد. همچنین افزایش غلظت شوری سبب کاهش پتاسیم برگ و ریشه گیاه شد و بیشترین میزان پتاسیم برگ و ریشه (به‌ترتیب 34.83، 34.46 میلی‌گرم در گرم) مربوط به تیمار شاهد بود. بیشترین میزان thc و cbd (به‌ترتیب 7.94 و 1.45 میلی‌گرم بر گرم گیاه خشک) در غلظت شوری 4 دیسی زیمنس بر متر و بیشترین میزان cbc  در شوری 2 دیس زیمنس بر متر (0.012 میلی‌گرم بر گرم برگ خشک) به دست آمد. بنابراین شوری سبب تغییر میزان کانابینوئیدهای گیاه شاهدانه شده و بیشترین میزان thc، cbd و cbc در سطوح پایین شوری حاصل شده است.