بررسی اکوفیتوشیمیایی اسانس گیاه oliveria decumbens vent. در رویشگاههای مختلف استان فارس

ﮔﯿﺎه ﻟﻌﻞ ﮐﻮﻫﺴﺘﺎن (.oliveria decumbens vent) از ﮔﯿﺎﻫﺎن داروﯾﯽ ارزﺷﻤﻨﺪ ﺗﯿﺮه apiaceae ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ در ﻃﺐ ﺳﻨﺘﯽ ﺟﻨﻮب اﯾﺮان در درﻣﺎن ﺳﻮءﻫﺎﺿﻤﻪ، اﺳﻬﺎل، ﺗﺐ و ﺑﯿﻤﺎریﻫﺎی ﻋﻔﻮﻧﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد. اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﺎ ﻫﺪف ﺑﺮرﺳﯽ اﮐﻮﻓﯿﺘﻮﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ اﺳﺎﻧﺲ اﯾﻦ ﮔﯿﺎه در روﯾﺸﮕﺎﻫﻬﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺘﺎن ﻓﺎرس اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ. ﺳﺮﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎی ﮔﻠﺪار ﮔﯿﺎه در اردﯾﺒﻬﺸﺖﻣﺎه 1394 از ﺳﻪ روﯾﺸﮕﺎه ﺑﺎ ﺗﻨﻮع ارﺗﻔﺎﻋﯽ 1600 ﺗﺎ 2200 ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﻣﻤﺴﻨﯽ (دﺷﻤﻦ زﯾﺎری، ﺑﻮان و ﮐﻮﭘﻦ) ﺑﺮداﺷﺖ و در ﺳﺎﯾﻪ ﺧﺸﮏ ﮔﺮدﯾﺪ. اﺳﺘﺨﺮاج ﻧﻤﻮﻧﻪ اﺳﺎﻧﺲ ﻫﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﺗﻘﻄﯿﺮ ﺑﺎ آب (ﻃﺮح ﮐﻠﻮﻧﺠﺮ) و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎی gc و gc/ms ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت ﺛﺎﻧﻮی آﻧﻬﺎ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ و در ﻧﻬﺎﯾﺖ اﺛﺮ ﻓﺎﮐﺘﻮرﻫﺎی ﻣﺬﮐﻮر ﺑﺮ روی اﯾﻦ ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت ﻣﺘﺸﮑﻠﻪ ﻟﺤﺎظ ﺷﺪ. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن داد ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت ﭘﯽ –ﺳﯿﻤﻦ ، ﺗﯿﻤﻮل و ﻣﯿﺮﯾﺴﺘﯿﺴﯿﻦ از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت ﻋﻤﺪه اﺳﺎﻧﺲ ﮔﯿﺎه در 3 روﯾﺸﮕﺎه ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ارﺗﻔﺎع در 2200 ﻣﺘﺮ ﺑﻪﺗﺮﺗﯿﺐ ﻣﯿﺰان ﭘﯽ –ﺳﯿﻤﻦ (ﺗﺎ 20/7 درﺻﺪ) و ﻣﯿﺮﯾﺴﺘﯿﺴﯿﻦ (ﺗﺎ 17/6 درﺻﺪ) اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﺑﺎﻟﻌﮑﺲ از ﻣﯿﺰان ﺗﯿﻤﻮل (از 43 ﺑﻪ 25 درﺻﺪ) ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺖ. از ﺑﯿﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻣﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﯿﻦ ﻓﺎﮐﺘﻮر ﺑﺎرش ﺳﺎﻻﻧﻪ و ارﺗﻔﺎع از ﺳﻄﺢ درﯾﺎ ﺑﺎ درﺻﺪ اﺳﺎﻧﺲ و ﻣﻮاد ﻣﺆﺛﺮه ﮔﯿﺎه ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ ﻣﻌﻨﯽ داری وﺟﻮد داﺷﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ در ﻓﺎﮐﺘﻮر ﺑﺎرش ﺳﺎﻻﻧﻪ و ارﺗﻔﺎع ﻣﻌﮑﻮس اﺳﺖ. از ﺑﯿﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﺎﮐﯽ ﻓﺎﮐﺘﻮرﻫﺎی ﻫﺪاﯾﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ، اﺳﯿﺪﯾﺘﻪ و ازت ﺑﺎ درﺻﺪ اﺳﺎﻧﺲ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ ﻣﺜﺒﺖ و ﻣﻌﻨﺎداری در ﺳﻄﺢ 5 درﺻﺪ داﺷﺖ ﺑﻪﻃﻮریﮐﻪ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﻫﺪاﯾﺖ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺧﺎک ﻣﯿﺰان درﺻﺪ اﺳﺎﻧﺲ اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﻓﺖ.