بررسی تغییرات فیتوشیمیایی اسانس گیاه دارویی (dracocephalum moldavica l.) تحت تنش شوری و کاربرد هیومیک و آسکوربیک اسید

شوری یکی از مهم‌ترین تنش‌های غیرزنده‌ای است که باعث کاهش قابلیت تولید محصول می‌شود. اسید هیومیک به‌عنوان یک اسید آلی و آسکوربات به‌عنوان یک آنتی‌اکسیدان قوی می‌توانند در جهت بهبود عملکرد گیاهان در شرایط تنش شوری موثر واقع شوند. به‌منظور‌ بررسی تاثیر اسید آسکوربیک و اسید هیومیک بر میزان و ترکیبات شیمیایی اسانس بادرشبو (dracocephalum moldavica l.) تحت تنش شوری، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1394 اجرا شد. تمیزان اسانس با افزایش تنش شوری به‌شدت کاهش یافت و کاربرد تعدیل کننده‌های تنش شوری (هیومیک و آسکوربیک اسید) سبب بهبود این صفت گردید. به‌طوری که در تنش 150 میلی‌مولار شوری به کمترین میزان خود (0.2 درصد) رسید و کاربرد اسید هیومیک 200 میلی‌گرم در لیتر سبب افزایش 51.61 درصدی میزان اسانس نسبت به تیمار شاهد گردید. بیشترین اجزای تشکیل دهنده اسانس بادرشبو در تیمار شاهد (عدم کاربرد تعدیل کننده‌ها و شرایط بدون شوری) شامل ژرانیال (36.65%)، نرال (31.94%)، ژرانیول (15.56%)، ژرانیل استات (11.66%)، ترانس 2،4 هپتادینال (1.25%)، لینالول (1.09%)، پولگون (0.95%) و وربنول (0.4%) می‌باشد که 99.5 درصد از اجزای اسانس را شامل می‌شوند.در تیمار 100 میلی گرم در لیتر اسید هیومیک در سطوح مختلف تنش شوری تعداد زیادی ترکیب نسبت به تیمار شاهد و کاربرد تعدیل کننده های تنش شوری(کاربرد 100 و 200 میلی گرم در لیتر اسید آسکوربیک و 200 میلی گرم در لیتر اسید هیومیک) مشاهده شد. ازجمله این ترکیب ها می توان به آلفا-پینن، بتا-پینن، کامفن، کامفور، آلفا-توژون، نرول و تیمول اشاره کرد.

Investigating the changes in the amount and composition of essential oils of Dracocephalum moldavica L. under salinity stress and the use of humic and ascorbic acid

Salinity is one of the most important abiotic stresses that reduces the production ability. In order to improve the performance of plants under salt stress conditions, humic acid as an organic acid and ascorbate as a powerful antioxidant can be effective. In the research greenhouse of Agriculture Faculty, Ferdowsi University of Mashhad in 2015, a factorial experiment was conducted in a completely randomized design with three replications in order to study the effect of ascorbic acid and humic acid on essential oil amount and components in dragonhead (Dracocephalum moldavica L.) under salinity stress. Essential oils analyzed by using gas chromatography and gas chromatography mass spectrometer. By increasing salinity, the essential oil content decreased strongly, and application of ascorbic acid and humic acid was improved this trait. So that it reached to the lowest level (0.2 percent) in 150 mM salinity stress, and 200 mg/l of humic acid application caused 51.61 percent increase in oil content compared to the control. Geranial, Neral, Geraniol and Geranyl acetate were identified as the main composition at different levels of stress and extenuates. The highest essential oil constituents of dragonhead in control treatment (nonapplication of extenuating circumstances and without salt) contains geranial, neral, geraniol, geranylcetate, trans 4,2 heptadienal, linalool, pulegone and verbenol which included 99.5% of the essential oil components respectively by 36.65, 31.94, 15.56, 11.66, 1.25, 1.09, 0.95 and 0.4 percent.