استخراج، جداسازی و تعیین ساختار شیمیایی گلیکوزید قلبی دیگوکسین از عصارۀ گیاهleonurus cardiaca l.

گیاه دارویی دم شیر با نام علمی leonurus cardiaca l. گیاهی علفی و چند ساله متعلق به تیرۀ نعنائیان (lamiaceae) است که بطور گسترده ای در طب سنتی ایران و دیگر کشورها به عنوان گیاهی آرام بخش، خواب آور، مدر، کاهنده فشار خون و بویژه به عنوان درمان بیماری‌های قلبی شناخته می‌شود. از این گیاه ترکیبات فیتوشیمیایی مهمی نظیر آلکالوییدها، ایریدوییدها، ساپونین‌ها، فلاونوییدها، کاردنولیدها و دی ترپنوییدها استخراج و شناسایی شده است. با توجه به اهمیت و پراکندگی این گیاه در ایران، هدف از این پژوهش بررسی فیتوشیمیایی عصارۀ گیاهl. cardiaca در جهت ارزیابی و شناسایی ترکیبات طبیعی موجود در آن می‌باشد. در راستای این تحقیق، ابتدا اندام‌های هوایی گیاه مذکور در مرحلۀ گلدهی از دامنه‌های کوه دماوند در مردادماه 1395 جمع آوری و به روش خیساندن در حلال عصاره گیری گردید. سپس به منظور جداسازی چربی‌ها و ترکیبات اشباع با زنجیره‌های بلند، عمل چربی‌گیری توسط حلال هگزان و در قیف جداکننده انجام شد. در مرحله بعد به منظور جداسازی فراکسیون‌های مختلف، بر روی ستون کروماتوگرافی برده و نهایتاً از میان 32 فراکسیون بدست آمده، از فراکسیون 8+9+10 بلور مربوط به ترکیبی طبیعی ظاهر گردید. برای اولین بار در دنیا از گیاه دم شیر ترکیب طبیعی یک گلیکوزید قلبی با نام دیگوکسین استخراج، جداسازی و خالص سازی شده و با استفاده از روش‌های طیف سنجی 13c-nmr، 1h-nmr، dept و ir ساختمان شیمیایی آن شناسایی و معرفی گردید.بر اساس نتایج به دست آمده از طیف سنجی، این ترکیب طبیعی دیگوکسین، یک گلیکوزید قلبی شناخته شده است که برای اولین بار از این گیاه استخراج شد.

Extraction, isolation and chemical structure elucidation of Digoxin cardiac glycoside from Leonurus cardiaca L. extract

The Leonurus cardiaca L. is a perennial herbaceous medicinal plant. This species belongs to Lamiaceae family and commonly known as “lion’s tail” in Persian. L. cardiaca is widely used in Iranian traditional medicine and others as sedative, hypnotic, diuretic and blood pressure reducer agent. This species is using in remedy of heart diseases. Many important phytochemical compounds such as alkaloid, iridoid, saponins, flavonoids, carotenoids and diterpenoids have been previously extracted and identified from L. cardiaca. Regarding the importance of plant and also presence in the Country, this study was defined to investigate the phytochemical constituents of L. cardiaca extract in order to evaluate and identify of natural compounds. Hence the aerial parts of plant were collected from natural habitat in hillsides of Damavand Mountain (Mazandaran Province) in flowering growth stage. The shade dried materials were powdered and then were extracted using maceration method. The extract was defatted using Hexane solvent in next step. Chromatography column was used for fractionation of extract and 32 different fractions were isolated as the result. A natural compound’s crystal was appeared in fraction 8+9+10 and so its chemical structure was evaluated using spectrophotometric methods (1HNMR,13CNMR, IR and DEPT Techniques). Based on the obtained spectra, natural compound of Digoxin (a wellknown cardiac glycoside from other plant species) was extracted, purified and identified from L. cardiaca extract for the first time in the world.