مطالعه ترکیبات شیمیایی، خواص ضدقارچی، فعالیت آنتی‌اکسیدانی و سمیت‌ سلولی اسانس گیاه دارویی (thymus daenensis celak)

آویشن دنایی با نام علمی، thymus daenensis celak متعلق به تیره نعناعیان است. اسانس گیاه دارای متابولیت‌های ثانوی با  ضدقارچی و آنتی اکسیدانی قوی برخوردار است. در  این تحقیق به‌منظور بررسی  فیتوشیمیایی  اسانس، فعالیت ضد قارچی، خواص آنتی اکسیدانی و سمیت سلولی، سر شاخه‌های گلدار گیاه  در خردادماه سال 1396 از منطقه زاغه استان لرستان برداشت گردید. ترکیبات شیمیایی اسانس به روش تقطیر با آب استخراج و توسط دستگاه کروماتوگرافی (gc) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی (gc/ms) آنالیز شد. خواص ضد قارچی، فعالیت آنتی اکسیدانی و سمیت سلولی به‌ترتیب با استفاده از روش های میکرودایلوشن براث، dpph وmtt انجام شد. عمده ترین ترکیبات اسانس گیاه شامل تیمول (24.7 درصد) و کارواکرول (38.05 درصد) بوده و حداقل غلظت مهارکنندگی رشداسانس علیه آسپرژیلوس فومیگاتوس و آسپرژیلوس نایجر به‌ترتیب 0.5 و 1 میکروگرم در میلی لیتر بدست امد. اثر مهار کنندگی رادیکالی با افزایش غلظت اسانس، افزایش یافته و ic50=23.63 میکروگرم بر میلی لیتر تعیین گردید. روش رنگ‌سنجی mtt نشان داد که سمیت اسانس بر روی سلول‌های لنفوسیت انسانی ناچیز می باشد. با توجه به نتایج مطالعه انجام شده، اسانس آویشن دنایی دارای اثرات قابل توجه ضدقارچی و آنتی اکسیدانی بوده، بنابراین می‌تواند به‌عنوان یکی از گیاهان بومی کشور پتانسیل استفاده در صنایع دارویی را داشته باشد و به عنوان یک کاندیدای خوب در درمان بیماری‌های قارچ‌ها مورد استفاده قرار گیرد.