بررسی و مقایسه فیتوشیمیایی و ضد قارچی اسانس گیاهان دارویی origanum vulgare l.،mentha pulegium l. و satureja hortensis l. علیه قارچ alternaria solani درشرایط انبارداری

در سال‎های اخیر برای کنترل عوامل میکروبی آلوده‎کننده موادغذایی از اسانس‎های گیاهی استفاده زیادی شده است. در پژوهش حاضر به بررسی فیتوشیمایی و اثر ضدقارچی اسانس برگ گیاهان مرزه خوزستانی، مرزنجوش و پونه جمع‌آوری شده از گرین الشتر و سفید کوه خرم آباد در بهار 1394 برای کنترل کپک میوه گوجه‎فرنگی (alternaria solani) در دوره انبارداری پرداخته شد. ابتدا اسانس گیاهان با استفاده از روش تقطیر با بخار آب با دستگاه کلونجر استخراج شد. مواد موثره این اسانس‎ها با استفاده از روش گاز کروماتوگرافی جرمی و گاز کروماتوگرافی انجام شد. برای اثر ضدقارچی اسانس‏‎ها بر بازدارندگی از رشد قارچ a. solani به دو روش دیسک کاغذی و مواد فرار روی محیط کشت pda و همچنین جهت تعیین mic و mfc اسانس‎ها از غلظت‎های 1.5، 1.7، 2، 2.3، 7، 8.5، 9، 9.5 میکرولیتر در میلی‏لیتردر محیط کشت pdb استفاده شد. به‎منظور بررسی اثر اسانس‏ها روی درصد آلودگی گوجه‎فرنگی به این قارچ، غلظت‏های 4 و 20 میکرولیتر بر میلی‏لیتر اسانس‎ها روی میوه آلوده به قارچ اسپری‎ پاشی شدند. بعد از هفت روز درصد آلودگی روی میوه در قالب طرح آماری سنجیده شد. بیشترین ترکیب موجود در اسانس مرزه، مرزنجوش و پونه به‌ترتیب کارواکرول (88.65 درصد)، تیمول (19.46 درصد) و پولگون (47.66 درصد) بود. این اسانس‏ها به‎ترتیب 48.96، 45.93 و 49.94 درصد در روش دیسک و 44.85، 51.01 و 48.96 درصد در روش مواد فرار از رشد قارچ a. solaniاثر داشت. همچنین غلظت 4 و 20 میکرولیتر در میلی‏لیتر به‌ترتیب 40، 57.78، 35.56 و 100، 66.67 و 40 درصد آلودگی قارچی روی بافت میوه را بطور معنی‏داری کاهش دادند. مرزه، مرزنجوش و پونه با دارا بودن ترکیبات ضدقارچی می‌توانند به ‎خوبی از رشد قارچ a. solaniجلوگیری به‌عمل آورند و می‎توانند جایگزین مناسبی در استفاده از قارچ‎کش‎ها برای کنترل این بیمارگر گیاهی باشند.