بررسی اکوفیتوشیمیایی، اتنوفارماکولوژی، آنتی‌اکسیدانی و آنتی‌باکتریایی عصاره‌ اندام‌های مختلف گیاه داروییmelilotus officinalis l. در رویشگاه کوهستانی چهارباغ-استان سمنان

گیاه دارویی یونجه زرد  با نام علمیm.elilotus officinalis l. متعلق به تیره باقلا (fabaceae) است که در طب سنتی به عنوان مقوی، ضد عفونی کننده و تنظیم کننده قند خون، ضد نفخ و مرحم در التیام زخم های پوستی و پای دیابتی مصرف می‌شود. در این تحقیق ضمن عملیات صحرایی فراوان، مهم ترین اطلاعات دارویی در مورد مصارف سنتی گیاه از درمان گران محلی اخذ گردید؛ سپس مهمترین نیازهای اکولوژیکی و اندام‌های مختلف گیاه (سرشاخه های گلدار، ساقه و ریشه) در اردیبهشت ماه 1395 از رویشگاه 2300 متری کوهستان باغ جمع آوری گردید؛ عصاره های آبی و اتانولی با استفاده از روش خیساندن استخراج و به‌منظور انجام تست های فیتوشیمیایی از روش های اسپکتروفوتومتری و برای ارزیابی عملکرد آنتی‌اکسیدانی از روش های dpph, tac, rp استفاده شد. عملکرد ضدباکتریایی عصاره اتانولی اندام‌ها با استفاده از روش دیسک دیفیوژن و mic بررسی گردید. نتایج بررسی میدانی نشان داد که مردم این منطقه بیشتر از سرشاخه های گلدار گیاه به عنوان مقوی، ضد التهاب و ضدعفونی کننده در درمان التهاب مفاصل ، زخم های دیابتی و رقیق کننده خون استفاده می کنند. عصاره اتانولی سرشاخه های گلدار گیاه ضمن اینکه از بیشترین میزان فنول کل (0.13 ± 38.08 میلی‌گرم معادل گالیک اسید در هر گرم وزن خشک گیاه)، فلاونویید کل (0.01 ±62.4 میلی گرم معادل کوئرستین در هر گرم وزن خشک گیاه) برخوردار بودند، در تستdpph  نیز از بیشترین میزان عملکرد آنتی اکسیدانی در مهار رادیکال های آزاد با میزان 10.61=ic50 برخوردارند و به‌ترتیب باکتری‌های گرم مثبتstaphylococus aureus، staphylococus epidermidis;bacilus cereus وentrococus faecalis از بیشترین حساسیت نسبت به عصاره اتانولی گلها نشان داد. تحلیل داده‌ها نشان از آن است که عملاً یک رابطه مستقیم و معنی‌دار بین نوع اندام گیاه، نوع حلال، متابولیت های ثانویه و عملکرد دارویی آن وجود دارد.