بررسی نیازهای آموزشی پرستاران با روش دیکوم: یک مطالعه موردی

مقدمه: امروزه گستردگی نقش‌های پرستاری، نیاز به آموزش مداوم و بازبینی در وظایف و صلاحیت‌های پرستاری را افزایش داده‌ است. الگوی دیکوم رویکردی است که فعالیت‌ها و اقداماتی را که در درون آن وظیفه اصلی و فرعی یک شغل وجود دارد را شناسایی و برای شناخت نیازهای آموزشی تمرکز خود را بر وظایف اصلی و فرعی قرار می‌دهد.هدف: این مطالعه اجرای روش دیکوم برای شناسایی وظایف اصلی و فرعی پرستاران، برای تعیین صلاحیت‌های ضروری برای انجام این وظایف و نیاز‌های آموزشی آنان در هر یک از این صلاحیت‌ها در بیمارستان فوق‌تخصصی مرکزی نفت تهران در سال (1392) بوده است.مواد و روش‌ها: این پژوهش توصیفی ـ پیمایشی با استفاده از روش دیکوم و در دو مرحله انجام گرفته است. در مرحله اول، بطور هدفمند 12 نفر از پرستاران خبره و باسابقه بیمارستان نفت تهران انتخاب و در کارگاه اولیه دیکوم شرکت کردند. پس از تشریح و تبیین اهداف کارگاه و فرایند دیکوم، شرکت کنندگان با توافق همه اعضا ، وظایف اصلی و فرعی و تکالیف شغل پرستاری را مشخص کردند. سپس بر اساس تکالیف مشخص شده، پرسشنامه‌ای با مقیاس لیکرتی حاوی 59 سوال بر مبنای سه مولفه دانش، نگرش و مهارت تنظیم شد که پرستاران (127 نفر) در دو بعد وضعیت موجود و وضعیت مطلوب نظر خود را بیان داشته‌اند. در مرحله دوم تعداد (???) پرستاری که با استفاده از فرمول کوکران تعیین شده و تصادفی گزینش شده بودند به پرسشنامه طراحی شده پاسخ دادند. از روایی محتوایی و از آلفای کرونباخ برای پایایی استفاده شده که میزان آن (83/0) حاصل شد. برای تحلیل داده‌ها از آزمون تی‌دو نمونه وابسته استفاده شده است.یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان می‌دهد پرستاران در تمامی وظایف شغلی خود نیاز به آموزش دارند. بر طبق این نتایج و با توجه به اختلاف میانگین بین وضعیت موجود و وضعیت مطلوب، در شایستگی‌های دانش؛ «آشنایی نسبی با اصول برنامه‌ریزی و سازماندهی جهت بهره‌وری بیشتر»، با اختلاف میانگین(02/2)، در شایستگی‌های مهارت؛ «مدیریت هزینه- فایده، ارزیابی و انتخاب بهترین راه‌حل با افق زمانی مختلف» و همچنین «نظارت و سنجش عملکرد خود، افراد دیگر یا سازمان به منظور بهبود یا اقدام اصلاحی» با اختلاف میانگین(25/1)، و در شایستگی‌های نگرش؛ « انگیزش بالا در راستای ارایه خدمات بهتر» با اختلاف میانگین(67/0)، به‌عنوان مهم‌ترین نیازهای آموزشی پرستاران به حساب می‌آیند. آزمون تی با (0/000=p)تفاوت معنا داری بین این دو وضعیت در تمام ابعاد (دانش، نگرش و مهارت) نشان داد.نتیجه‌گیری: از این یافته‌ها می‌توان در تدوین دوره‌های آموزشی پرستاران این بیمارستان وسایر مراکز درمانی مشابه استفاده نمود. همچنین با استفاده از روش نیازسنجی آموزشی معرفی شده (دیکوم) می‌توان برای نیازسنجی آموزشی سایر سطوح سازمانی در این بیمارستان وسایر مراکز درمانی مشابه بهره گرفت.