نقش میانجی خستگی در رابطه بین کنترل شناختی با علائم استرس پس از سانحه و پیروی از درمان در بیماران مبتلابه سرطان پستان

 مقدمه: سرطان پستان شایع‌ترین نوع تشخیص بیماری سرطان در بین بانوان در دنیا است. مطالعه حاضر با هدف بررسی نقش میانجی خستگی در رابطه بین کنترل شناختی با علائم استرس پس از سانحه و پیروی از درمان در بیماران مبتلابه سرطان پستان انجام شد.روش کار: در قالب یک طرح همبستگی از بین زنان 18 تا 60 سال مبتلابه سرطان پستان مراجعه کننده به کلینیک آنکولوژی بیمارستان کوثر شهر کرج با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس 206 نفر انتخاب شدند و به چک‌لیست ptsd، مقیاس ارزیابی کارکردهای اجرایی، مقیاس انعطاف‌پذیری شناختی، مقیاس خستگی ناشی از سرطان و پرسش‌نامه پیروی از درمان پاسخ دادند. یافته‌ها از طریق روش‏ پیشرفته آماری مدل‌سازی معادلات ساختاری و با استفاده نرم‌افزارهای spss26 و 4 smartpls مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت.یافته‌ها: نتایج به‌دست‌آمده از مدل‌سازی معادلات ساختاری حاکی از رابطه مثبت و معنادار بین کنترل شناختی با ptsd (p<.0/001؛ 3/76=t؛0/598=β)، کنترل شناختی با خستگی (0/001>p=؛ 19/17=t؛0/829-=β) و خستگی با ptsd(0/02=p؛ 2/38=t؛0/389=β) بود. همچنین بین کنترل شناختی با پیروی از درمان (0/21=p=؛ 1/29=t؛0/23=β) و خستگی با پیروی از درمان (0/93=p=؛ 0/09=t؛0/01=β) رابطه معناداری گزارش نشد. افزون بر این، در رابطه بین کنترل شناختی با ptsd خستگی نقش میانجی جزئی و در رابطه بین کنترل شناختی و پیروی از درمان نقش میانجی کامل ایفا کرد.نتیجه‌گیری: درمجموع یافته‌های به‌دست‌آمده بر نقش مهم آسیب‌های شناختی ناشی از سرطان در پیامدهای احتمالی این بیماری تاکید داشت. مساله مهمی که در کنار دیگر مشکلات مانند خستگی می‌تواند بر کیفیت زندگی و سلامت روان بیماران مبتلابه سرطان پستان تاثیرگذار باشد و نیازمند توجه جدی متخصصین سلامت روان در ایران است.  

the mediating role of fatigue in relationships between cognitive control with post-traumatic stress symptoms, and adherence to treatment in patient with breast cance

introduction: breast cancer (bc) is the most common cancer diagnosed in women in worldwide. this study examines the mediating role of fatigue in relationships between cognitive control with post-traumatic stress symptoms, and adherence to treatment in patient with breast cancer.methods: this is a cross-sectional study with a convenience sampling method. a total of 206 women with breast cancer in karaj, iran participated in this study and completed five questionnaires, namely the ptsd checklist, the adult executive functioning inventory, the cognitive flexibility scale, the cancer fatigue scale, and the treatment adherence inventory. the findings were analyzed through the advanced statistical method of structural equation modeling and using spss26 and smartpls 4 softwareresults: structural equation modelling demonstrated that cognitive control was positively associated with ptsd (β= .598; t=3.76; p<.001) and fatigue (β= .829; t=19.17; p<.001), also fatigue was positively associated with ptsd (β= .389; t=2.38; p=.02). the results showed a non-significant relationship between cognitive control and fatigue (β= .23; t=1.29; p=.21) and cognitive control with adherence to treatment (β= .01; t=.09; p=.93). multiple mediator modeling provided evidence that fatigue partially mediated the relationship between cognitive control and ptsd, and a full mediated relationship between cognitive control and treatment adherence.conclusions: in general, the findings emphasized the important role of cancer-related cognitive impairment in the possible consequences of this disease. an important issue that, along with other problems such as fatigue, can affect the quality of life and mental health of breast cancer patients.