ارائه الگویی جدید برای عوامل شناختی فردی موثر بر خطای انسانی براساس روش دیمتل

زمینه و هدف: مهم ترین عامل جلوگیری از حوادث در نهادهای مختلف از جمله صنایع گوناگون، تشخیص دلایل ایجاد نقص در سیستم و عوامل مربوط به آن پیش از وقوع رویدادهای پیش بینی نشده است. خطای انسانی مهم ترین عامل بروز رویدادهای ناخواسته به شمار می آید که عوامل شناختی از علل اصلی وقوع آن هستند. این مطالعه با هدف ایجاد الگویی جدید برای عوامل شناختی موثر بر خطای انسانی، بیان روابط میان عوامل تشکیل دهنده آنها و شدت اثر روابط مذکور با استفاده از روش دیمتل طراحی و اجرا شد.روش کار: در مرحله اول پژوهش، مطالعه ای کیفی برای شناسایی و استخراج عوامل شناختیفردی موثر بر وقوع خطای انسانی در میان کارگران صنایع مختلف انجام شد. سپس برای حصول اطمینان از جامعیت و صحت عوامل مذکور، نظرات متخصصان در این زمینه به کار رفت. درنهایت تکنیک دیمتل برای یافتن روابط میان عوامل شناختیفردی موثر بر وقوع خطای انسانی به کار گرفته و با استفاده از روابط مربوط، الگوی پیشنهادی مطالعه ارائه شد. یافته ها: پس از محاسبه d-r و d+r در ارتباط با تاثیرپذیری یا تاثیرگذاری عوامل، d-r برای عامل c5 بیشترین مقدار و 1/213-و d+r برای همان عامل 2/294 به دست آمد. به علاوه در مطالعه حاضر، ارزش آستانه 0/087 بود. نتیجه گیری: در این پژوهش، عوامل ناتوانی در حل مسئله و تصمیم گیری (c5) و نداشتن قابلیت پیش بینی خطرات احتمالی در محیط کار (c9)، از نوع معلول و بقیه عوامل علت هستند. عامل c5 بیشترین ارتباط را با دیگر عوامل دارد.