مدل برنامه‌ریزی توزیع فرآورده‌های نفتی با لحاظ محدودیت‌های ناوگان و زیرساخت‌های حمل‌ونقل در ایران

پالایشگاه‌ها، انبارها و نقاط تقاضا، اجزای اصلی تشکیل‌دهنده شبکه توزیع فرآورده‌های نفتی هستند. پراکندگی نامتوازن اجزای تشکیل‌دهنده شبکه توزیع، افزایش تقاضا در سال‌های اخیر و تفاوت زیرساخت‌ گونه‌های مختلف حمل‌ونقل بین اجزای تشکیل‌دهنده شبکه، توزیع بهینه فرآورده‌ها را می‌طلبد. در پژوهش حاضر، حمل‌ونقل بهینه‌ی فرآورده‌های نفتی از پالایشگاه‌ها تا شبکه انبارها و از انبارها تا نقاط تقاضا، با استفاده از گونه‌های خط لوله، جاده و ریل، مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفته است. یک مدل بهینه‌سازی ریاضی lp با هدف کمینه‌سازی هزینه‌های حمل‌ونقل در شبکه تامین فرآورده‌های نفتی، با رویکرد برآورد تقاضای مصرف‌کنندگان در یک افق زمانی مشخص ارائه شده است. برای حل مسئله، یک شبکه‌ی واقعی در نرم‌افزار بهینه‌سازی gams پیاده‌سازی شده و با استفاده از حل‌کننده‌ی cplex اجرا شده است. جهت ارزیابی مدل ریاضی پیشنهادی، سه سناریو مبتنی بر افزایش ظرفیت انبارها، افزایش تولیدات پالایشگاه‌ها و افزایش موجودی اولیه انبارها تعریف گردید. نتایج حاصله نشان‌دهنده‌ی آن است که پیاده‌سازی هر یک از سناریوها سبب افزایش بهره‌وری گونه‌ی خط لوله و کاهش مجموع هزینه‌ها می‌گردد. بااین‌حال، در سناریوی افزایش تولیدات میزان کاهش هزینه‌ها بیشتر از سایر سناریوها است. هم‌چنین در سناریوی متناظر با افزایش تولیدات پالایشگاه‌ها، درصد حمل هر یک از فرآورده‌ها با خط لوله بیشتر از سایر سناریو‌ها است. نتایج حاصله می‌تواند به عنوان ابزاری جهت برنامه‌ریزی یکپارچه و تضمین برآورده شدن تقاضای مصرف‌کنندگان، مورد استفاده مدیران در حوزه توزیع فرآورده‌های نفتی قرار گیرد.

Petroleum Products Distribution Planning Model in Terms of Fleet Constraints and Transportation Infrastructure in Iran

Refineries, warehouses and demand points are the main components of the petroleum products distribution network. The unbalanced distribution of the network components, increasing demand in recent years, and the difference in the infrastructure of various transportation modes between the components of the network, require the optimal distribution of the products. In the present study, the optimal transportation of the petroleum products from the refineries to the warehouse and from warehouses to demand points has been analyzed through the pipeline network, road and rail types. A mathematical model is presented with the aim of minimizing transportation costs in the petroleum supply chain, in order to satisfy demand over a specific time horizon. To solve the problem, a real network is implemented in GAMS optimization software.