حکمرانی و هوش مصنوعی: روایت علم سنجی از دو داستان در هم تنیده

هوش مصنوعی، به‌عنوان یکی از فناوری‌های تحول‌آفرین، تاثیرات عمیقی بر جوامع و نظام‌های حکمرانی دارد و این تاثیر در دو حوزه اصلی «حکمرانی هوش مصنوعی» و «کاربرد هوش مصنوعی در حکمرانی» مورد مطالعه قرار می‌گیرد. این پژوهش با هدف بررسی پیوند دوسویه میان این دو مفهوم و تبیین شباهت‌ها، تفاوت‌ها و هم‌افزایی‌های میان آن‌ها، از تحلیل علم‌سنجی و ابزار bibliometrix در محیط r استفاده کرده است. داده‌ها از پایگاه وب آو ساینس گردآوری و تحلیل شده‌اند تا روندهای موضوعی، خوشه‌های مفهومی و نقاط تمرکز کلیدی در هر دو محور شناسایی شوند. یافته‌ها نشان می‌دهد که اخلاق، حکمرانی داده و تنظیم‌گری مسئولانه، نقاط مشترک کلیدی میان این دو حوزه هستند. در محور حکمرانی هوش مصنوعی، بر چالش‌های نظارتی نظیر کاهش سوگیری‌های الگوریتمی، شفافیت و پاسخگویی تمرکز شده است، در حالی که محور کاربرد هوش مصنوعی در حکمرانی بر بهینه‌سازی خدمات عمومی، تصمیم‌گیری داده‌محور و تقویت شفافیت نظام‌های دولتی تاکید دارد. این پژوهش نشان می‌دهد که هوش مصنوعی و حکمرانی پیوندهای عمیقی با یکدیگر دارند و مطالعه ارتباط آن‌ها می‌تواند دلالتهای سیاستی و پژوهشی قابل توجهی داشته باشد.

governance and artificial intelligence:a scientometric narrative of two interwoven stories

artificial intelligence, as a transformative technology, profoundly impacts societies and governance systems. this influence is studied in two main domains: ai governance and the application of ai in governance. this research aims to explore the bidirectional relationship between these two concepts and to elucidate their similarities, differences, and synergies through a scientometric analysis using the bibliometrix tool in the r environment. data were collected from the web of science database and analyzed to identify thematic trends, conceptual clusters, and key focal points in both domains. the findings indicate that ethics, data governance, and responsible regulation are critical shared themes between the two areas. ai governance primarily focuses on regulatory challenges such as mitigating algorithmic biases, ensuring transparency, and enhancing accountability. meanwhile, the application of ai in governance emphasizes optimizing public services, data-driven decision-making, and increasing transparency in government systems. this study highlights the deep interconnections between ai and governance, suggesting significant policy and research implications in this evolving landscape.