پیش‌آیندها و پس‌آیندهای خط‌ مشی بازاری در آموزش عالی ایران

توسعه بازاری آموزش عالی، خط‌مشی دستگاه راهبری و مدیریتی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بوده چرا که افزایش روزافزون هزینه‌های آموزش عالی، دولت را به سمت و سوی دخالت بازار آزاد تشویق کرده و افزایش روزافزون تعداد دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی و روند رو به افزایش تعداد دانشجویان دوره‌های کارشناسی، کارشناسی‌ارشد و دکتری نیز شاهدی بر این مدعاست. در راستای هدف این پژوهش که واکاوی پیش‌آیندها و پس‌آیندهای شکل‌گیری و تداوم خط‌مشی توسعه بازاری آموزش عالی در ایران بوده، در فاصله سال‌های 1395 تا 1397 و در نظام آموزش عالی شهرهای تهران و اصفهان، مصاحبه‌های عمیق و نیمه‌ساختاریافته از خبرگان علمی و عملی که با نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شده بودند انجام گرفت و نهایتاً با تحلیل مصاحبه‌ها از طریق تحلیل محتوای قراردادی، هفت پیش‌آیند خاستگاه‌ها، عوامل ساختاری-خط‌مشی‌ای، عوامل زمینه‌ای-فرهنگی، عوامل حرفه‌ای-تخصصی، عوامل فلسفی-وجودی، عوامل اقتصادی-بازاری و عوامل مالی-بودجه‌ای و همچنین چهار پس‌آیند کم‌جانی دانشگاه، مشکلات اجتماعی، مشکلات کارکردی و آثار و تبعات مثبته، استخراج شدند که با روش‌های اعتباریابی کیفی، صحت اعتبار آنها تایید شد.

the antecedents and consequences of market-based higher education policy in iran

the market-based higher education development policy has been an alternative policy for the ministry of science, research, and technology because of the university budget constraints. the increasing number of universities and higher education centers in the country and the increasing number of undergraduate and postgraduate students are evidence of this. with regard to the purpose of this study which analyzes the antecedents and consequences of the formation of the market-based higher education policy in iran, deep and semi-structured interviews were conducted by scientific and practical experts in the higher education system of the cities of tehran and isfahan between 2016-2018, and finally, seven antecedents: the origins, structural-political factors, background-cultural factors, professional-specialized factors, philosophical-existential factors, economic-market factors, financial-budgetary factors; and four consequences: deficiency in the academy, social problems, functional problems, and positive effects were extracted and named. then their validity was confirmed through qualitative methods of credibility. the results of this research can provide guidelines for the leaders, policy-makers, and managers of the country’s higher education and help to develop theoretical knowledge in the field of higher education policy-making.