پردازش نظری اجرای پروژههای علم شهروندان در ایران

رویکردهای مشارکتی نظیر علم شهروندان، ابزاری مهم برای ارتقا و توسعه علم در هر جامعه‌‌ای محسوب می‌شود. در کشور ایران پروژه‌های علم شهروندان در سطحی محدود اجرا می‌‌شوند و به طور فراگیر مورد استقبال عموم واقع ‌‌نشده‌‌است که مبین شکافی میان عامه‌‌ مردم و صاحبان دانشِ علم و سیاست در کشور است. این مطالعه، مدلی جامع برای اجرای علم شهروندان ارائه داده‌‌است و در این راستا با اتخاذ روش پژوهش نظریه داده‌بنیاد چندگانه از طریق انجام مصاحبه‌های باز با 13 فرد خبره و مطالعه اسناد سیاستی و مقالات علمی به شناسایی ریشه‌‌های شکل‌‌گیری مشارکت، نحوه‌‌ اجرای آن و پیامدهای حاصل از آن پرداخته‌‌است. یافته‌های این مطالعه نشان داد شکل‌‌گیری مشارکت در پروژه‌‌های علم شهروندان مستلزم تمایل به مشارکت از سوی شهروندان و تمایل به دموکرات‌‌سازی از سوی مجریان است و مزایایی چون ارتقا سرمایه اجتماعی، توسعه پایدار، رویکرد علم باز و بهره‌‌وری را به همراه دارد که برای رسیدن به آن بر راهبردهای آموزش و تامین منابع انسانی، برنامه‌‌ریزی فرایند پروژه، فراهم‌‌سازی زیرساخت فناورانه، فراهم‌‌سازی فضای مکالمه و اشتراک‌‌گذاری یافته‌‌ها تاکید شده است. در پایان با در نظر گرفتن وضعیت کشور، به شناسایی قوت‌‌ها و ضعف‌‌های بالقوه پرداخته و راهکارهایی جهت ترویج اجرای علم شهروندان ارائه داده است.

theoretical processing of citizen science projects implementation in iran

participatory approaches such as citizen science are an important tool for the promotion and development of science in any society. in iran, citizen science projects is implement to a limited extent and have not been universally welcomed by the public and it indicates a gap between the public and those with knowledge of science and politics in the country. this study provides a comprehensive model for the implementation of citizen science. by using the multi-grounded theory research method and by open interviews with 13 experts and studying policy documents and scientific articles identify the roots of partnership formation and the consequences. the findings of this study showed that citizen science projects require a desire for citizen participation and a desire for democratization by implementers, and bring benefits such as promoting social capital, sustainable development, open science, and productivity. to achieve this, emphased on strategies such as training and human resource, project process planning, providing technological infrastructure, providing a space for conversation, and sharing findings. in the end, with considering the situation of the country, it has identified the potential strengths and weaknesses and has provided solutions to promote the implementation of citizen science.orientation were among the variables affecting familiarity and trust in nanotechnology, respectively.