ادلۀ عقلی ضرورت وجود حجت الهی و مسئله مهدویت

مسئله «ضرورت وجود حجت الهی» از اختصاصات عقاید شیعی است و پیش از آن‌که در فلسفه و عرفان مطرح شود، ریشه در آموزه های دینی دارد. حکمای اسلام، عرفا و متکلمان با اقتباس از آموزه‌های دینی، هر یک از منظر خاصی به تبیین و تثبیت آن پرداخته اند. این مسئله در فلسفه اسلامی از طریق علت غائی، قاعدۀ امکان اشرف و نظام احسن، و در عرفان از طریق تجلی تامّ اسما و صفات الهی و واسطۀ فیض، و در علم کلام از طریق قاعدۀ لطف، اثبات می‌شود. براهین فلسفی و عرفانی، رویکردی وجودشناسانه به این موضوع دارند. این براهین، وجود حجت الهی را در نظام آفرینش، صرف‌نظر از کارکرد هدایت گری و رهبری آن، ضروری می دانند، اما براهین کلامی مبتنی بر کارکرد دینی و هدایت‌گری امام و نیاز جامعه به رهبری است. در این پژوهش از طریق استدلال عقلی، ضرورت وجود حجت الهی در همۀ دوره‌ها اثبات می‌شود. علاوه بر صورت‌بندی ادلۀ مذکور، استدلال دیگری بر اثبات ضرورت حجت الهی از طریق فطرت مطرح می‌گردد. و از آن‌جا که مهدویت در امتداد حضور حجج الهی است، لذا اثبات وجود دائمی حجت الهی، زمینه‌ را برای اثبات وجود منجی موعود فراهم می‌کند.