جایگاه مکاتبات رضوی در حل معضلات کلامی امامیه

از امام رضا علیه السلام مکتوبات بسیاری باقی مانده است. این پژوهش در پاسخ به این پرسش سامان یافته است که مکاتبات کلامی امام رضا علیه السلام در میان نگاشته‌های آن حضرت از چه جایگاهی برخوردار بوده و کدام معضلات کلامی بیشتر در این نگاشته‌ها مورد توجه بوده است؟ پس از بررسی موردی و تحلیلی مجموعۀ مکتوبات امام هشتم علیه السلام، مشخص شد که نزدیک به یک‌چهارم کل مکتوبات ایشان به موضوعات کلامی رایج در آن دوران اختصاص دارد. پژوهش حاضر با بررسی نامه‌های کلامی رضوی، به این نتیجه دست یافته که مهم‌ترین معضلات اعتقادی امامیه در نیمۀ دوم سده دوم هجری در دو کلان‌موضوع «توحید» و «امامت» بوده است. تشبیه، تجسیم و رویت خدا مهم‌ترین شبهات توحیدی، و صفات و علامات امام معصوم و شبهات واقفه نیز مهم‌ترین معضلات شیعه در مسئله امامت بوده است. از سوی دیگر، امام هشتم علیه السلام در نامه های ارسالی به عالمان شیعه با چهار شیوۀ ارشاد، اعجاز، نکوهش و بحث به مصاف حل معضلات امامیه رفته‌اند.