کلام کاربردی؛ ضرورت و هویت (تطبیقی در ناکامی ‌و کامیابی کلام جدید یا کلام کاربردی)

«کلام جدید» از جمله رویکردهای برآمده از خاستگاه تاریخی ـ فکری تحولات دوران مدرن و نگرش‌های اومانیسمی‌ دوران معاصر است که در گستره مطالعات دینی و وطنی ما نیز تا کنون مواجهه‌های زیادی را فراهم آورده است. یکی از مواجهه‌های مهم در ‌این میان، پرسش از ماهیتِ کلام جدید است که‌ آیا وصف «تجدد»، به خودِ کلام نسبت داده شده یا امری عارضی است؟ عده‌ای تجدد را گریزناپذیر و متاثر از تحول زمانه می‌دانند، تا جایی که برخی، کلام قدیم و جدید را دارای دو هویت معرفتی مستقل دانسته‌اند. نگاه دیگر که گروه غالب کلام‌پژوهان جدید حوزه و دانشگاه به حساب می‌آیند، آن دو را در طول یکدیگر می‌دانند؛ به ‌این معنا که کلام جدید، صورتِ تکامل‌یافته کلام قدیم و ادامه آن است، با تفاوت‌هایی که در اجزا و عوارض مانند روش، مبانی و زبان پیدا کرده‌اند. و نظریه برخی متکلمان نسل اول حوزه که تفاوت را تنها در مسایل می‌دانند، نه در ذات و ماهیت. ‌این نوشتار در پایان، رویکرد جدیدی متناسب با ضرورت‌های جامعه دینی با عنوان «کلام کاربردی» پیشنهاد خواهد داد.