رابطه «باورهای اعتقادی» و «احادیث امامیه» با تکیه بر فرقه واقفه

حضور چشم‌گیرِ راویان کج‌اندیش در اسناد متون معتبرِ روایی و اعتماد راویان و محدثان به ایشان، نشان از شیوه‌ای نظام‌مند در نقل روایات از راویان منحرف دارد که ضرورت کشف این نظام را مهم می‌نمایاند. «واقفه» در تاریخ کلام امامیه در میان گروه‌های انحرافی ـ پس از غالیان ـ بیشترین لطمه را به‌ اندیشه کلامی ‌شیعه وارد ساخته‌اند؛ اما روایتِ آنان برخلافِ غالیان، از گردونه روایات امامیه حذف نشده و بخش مهمی ‌از فقه امامیه، وام‌دار روایات واقفه است. این پژوهش با استمداد از شیوه کتاب‌خانه‌ای، نخست ویژگی‌های این فرقه را برشمرده و سپس با بررسی شیوه محدثان کهن، به این نظر رهنمون شده که متقدمان بین «علمیت راوی» و «اعتقادات» آن‌ها، قایل به تفکیک بوده و تنها روایاتی را که بیان‌گر «اعتقادات اختصاصی» فرقه بوده، منعکس نمی‌کردند.