بررسی تبیین عقلانیِ برهان نظم در دیدگاه آیت‌الله مطهری

شهید مطهری دیدگاه دقیقی درباره برهان نظم دارد. تاکید مهمّ او این است که تنها با نظر به علیت فاعلی، نمی‌توان از نظمِ موجود در جهان و حتی علیتِ جاری در آن، به هستیِ خدا آگاهی یافت، زیرا نظم به معنای واقعی، هم ناشی از علت غایی و هم علت فاعلی است و با صرف تحقق علت فاعلی، نظم تحقق کامل نخواهد یافت. او با بیان مسایل مهمی در این باره، تلاش می‌کند تقریری قابل قبول از این برهان ارایه دهد، تا امکان طرح آن به صورت برهانی علمی ‌و عقلی به وجود آید. آیت‌الله جوادی‌آملی نیز نظریات مناسبی در تکمیل برهان نظم دارد. در مقاله حاضر، ابتدا ابعاد دیدگاه مطهری در تبیین عقلانی برهان نظم بیان می‌شود و سپس با ارایه مواردی از نظریات آیت‌الله جوادی، تلاش خواهد شد تا به برخی انتقادات وارد بر این برهان، از این رویکرد پاسخ داده شود.