سخن سردبیر

علم کلام عهده دار بررسی بنیادی ترین ساحت حیات انسان، یعنی باورها و اعتقادات از نگاه دینی می باشد. ادیان الهی و توحیدی که اسلام خاتم آنها است، برای هدایت انسان به نور و رهایی او از ظلمت آمده و بی گمان، باورها و جهان بینی نقش نخست را در این راستا بر عهده دارند. از همین رو دانش کلام،‏ علم اصول دین و فقه اکبر نامیده شده است. توحید، نخستین آموزه ای است که پیامبر اسلام صلی الله علیه و اله و سلم با شعار قولوا لا اله الا الله تفلحوا به مردم ابلاغ نموده و تنها به ذکر این شعار بسنده نکرده و به تبیین و بیان اجزا و لوازم آن نیز پرداخته و با سران ادیان و مکاتب دیگر در این مورد و دیگر آموزه های اسلامی مناظره می نمود. پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله و سلم در این مناظره ها گذشته از اثبات توحید و دیگر اصول دین، به شبهات مخالفان پاسخ می-دادند و گاه دیدگاه های معارض مورد نقد قرار می گرفت. اهل بیت معصوم علیهم السلام که پیشوایان دین پس از آن حضرت بودند، نیز به همین سیره عمل می کردند و این کار پس از ایشان توسط اصحاب نیز به همین روش ادامه یافت. پیامبر اسلام صلی الله علیه و اله و سلم و امامان علیهم السلام پس از آن حضرت را می توان نخستین متکلمان اسلامی دانست که در این راستا کتاب الاحتجاج طبرسی منعکس کننده این سیره می باشد. علم کلام پس از آن حضرت تطورهای مختلفی پیدا کرد و در هر زمان متناسب با فضای فرهنگی آن زمان و مکان خاص، مدرسه های مختلفی مانند کوفه، بغداد، قم، حله و خراسان پدید آمد. این علم در میان کسانی که مرجعیت امامان علیهم السلام را قبول نداشتند داستانی شنیدنی دارد و نشان می دهد که جدایی از اهل بیت علیهم السلام از نظر اعتقادی چه آثار زیان باری در جهان اسلام پدید آورد و مکاتبی همچون خوارج، مرجیه، جبریه، قدریه، معتزله، اشاعره و وهابیت از آثار چنین تفکری است. از ابعاد و کارکردهای علم کلام که در واقع وظایف یک متکلم است، می توان به استنباط، تبیین، تنظیم، اثبات، رد شبهات و رد مکاتب معارض اشاره نمود. بحث و بررسی محققانه آموزه های اعتقادی اسلام در این ابعاد شش گانه به مجله تحقیقات کلامی مرتبط می باشد که در اهداف اساسنامه مجله به آن اشاره شده است. نوشتارهایی که در این راستا و اهداف و بر اساس روش های پذیرفته شده تحقیق و پژوهش باشد و فرهیختگان را اعم از اساتید و طلاب و دانشجویان کلام، مخاطب خود بداند، پس از تایید ارزیابان، در مجله منتشر می شود. امیدواریم این مجله گامی در راستای تبیین و دفاع از آموزه های اعتقادی اسلام و معارف اهل بیت علیهم السلام و آماده سازی بنیادهای معرفتی لازم برای تولید علوم انسانی هماهنگ با اسلام و فرهنگ اسلامی باشد. والحمد لله رب العالمین سردبیر