|
|
جریانهای فکری مدرسه کلامی حله
|
|
|
|
|
نویسنده
|
سبحانی محمد تقی ,رضایی محمد جعفر
|
منبع
|
تحقيقات كلامي - 1399 - دوره : 8 - شماره : 28 - صفحه:7 -30
|
|
|
چکیده
|
حوزه علمیه حله از همان آغازین روزهای بنای این شهر در قرن ششم به دست مزیدیان شیعهمذهب، با حضور جمعی از عالمان سرشناس امامیه شکل گرفت. هر چند دلمشغولی عالمان این حوزه در سالهای نخست بیشتر دانشهای مرتبط با فقه بود، ولی کمی بعد بنا به ضرورتهایی، علم کلام نیز در این شهر رونق گرفت؛ هر چند در ابتدا کلام حله به تبع متکلمان مدرسه ری، متاثر از معتزله متاخر بوده است، ولی پس از ظهور خواجه طوسی و ابنمیثم بحرانی، ادبیات کلامی به کلی تحت تاثیر فلسفه مشاء قرار گرفت. اگر چه این جریان جدید در مسائل اصلی کلام همچنان منتقد اندیشههای فلسفی بود، ولی در روششناسی و ادبیات کلامی تا حدّ زیادی تحت تاثیر فلسفه قرار گرفت. در کنار جریان کلامی باید به جریان کلامی حدیثی که مهمترین نماینده آن در حله سید بن طاووس است اشاره کنیم. در حقیقت این جریان که امتداد مدرسه کلامی حدیثی قم بود، در روششناسی و همچنین برخی از مسائل مهم اعتقادی، منتقد متکلمان بود. در مدرسه حله نباید از گرایشهای عرفانی نیز غفلت کرد. این گرایشها به آرامی کل تفکر امامیه و حتی متکلمان و فلاسفه را نیز تحت تاثیر خود قرار داد. علیرغم آنکه برخی از عالمان حله همچنان با تفکرات عرفانی و صوفیانه برخوردی انتقادآمیز داشتند، ولی برخی از عالمان این مدرسه مانند خواجه طوسی و ابنمیثم بحرانی تحت تاثیر این جریان قرار داشتند. آنان در عین حال که در کتابهای عقلی خود بر مبنای عقلی و کلامی بحث میکردند، ولی معتقد بودند که سنخ برتری از معرفت نیز وجود دارد که همان معرفت عرفانی است.
|
کلیدواژه
|
حله ,مدرسه کلامی حله ,تاریخ کلام امامیه ,جریانهای فکری امامیه
|
آدرس
|
حوزه علیمه قم, انجمن کلام اسلامی, ایران, پیوسته انجمن کلام اسلامی, پژوهشکده کلام اهل البیت, ایران
|
پست الکترونیکی
|
jafarrezaei61@gmail.com
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Authors
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|