بررسی و نقد روش اتان کلبرگ در بهره‏گیری از منابع امامی در مطالعات شیعیِ امامی

اتان کلبرگ، منتقد شیوة پیشین خاورشناسان در بهره‏گیری و استناد به منابع غیرشیعی در مطالعات شیعه‏شناسی است. بیشترین منابعی که او از آن‌ها در مطالعات شیعه‏پژوهیِ خود بهره برده منابع امامی، شامل منابع کلامی، حدیثی، تاریخی، تفسیری و فقهی است. پژوهش حاضر، با رویکرد توصیفی تحلیلی و روش کتاب‌خانه‏ای، در پی پاسخ به این پرسش‏هاست که کلبرگ در پژوهش‌های امامی خود از کدام منابع امامی و با چه روشی بهره برده است؛ و در این ‏راستا تلاش می‏کند ضمن دسته‏بندی منابع امامیِ مورد استفاده در پژوهش‏های کلبرگ، درستی و کارآیی روش این شیعه‏پژوه را در بهره‏گیری از آن‎ها، مورد ارزیابی قرار دهد. در این بررسی مشاهده می‏شود در همة موضوع‏های مورد بررسی، بهره‏گیری از منابع امامی با وجود شمار فراوان منابع امامی، به‎ویژه حدیثی، کلامی و تفسیری، و اشراف ستودنی کلبرگ بر آن‌ها، این منابع عمدتاً به‌ گونه‏ای مورد استناد و ارجاع قرار گرفته‏اند که هم در موضوع و هم جزئیات محتوایی کلبرگ را در اثبات و تایید پیش‏فرض‏های او یاری می‎رسانند. نادیده ‎گرفتن برخی شواهد، خطا در برداشت و توجه اندک به اعتبار منابع یا نویسندگان آن‌ها، همراه با غلبة پیش‎فرض‎های گوناگونی مانند خاستگاه سیاسی شیعه و جعل روایات، از کاستی‏های کار کلبرگ به‎ شمار می‎رود.