تقدم هواء، ماء و نور در روایات اهل‌بیت(ع)

بحث از نخستین آفریده و مخلوق در نظام هستی، از مباحث و مسائل مورد توجه بشر است. به همین جهت، دیدگاه‏های متعدد و گاه متعارضی در بیان اندیشمندان دیده می‌شود. در اخبار و روایات اهل‌بیت از وجود ماده و مایۀ اولیه‌ای به نام «مکان»، «هوا» و «ماء» نام برده شده است. عالمان شیعی به فراخور رویکرد و استدلال، به آغازین بودن یکی از آن‌ها به صورت تعیینی و یا مترتّب بر هم رای داده‌اند. این نوشتار، با تحلیل و بررسی روایات بر پایۀ قواعد فقه الحدیثی، «هوا» را نه به عنوان یکی از چهار عنصر اصلی، بلکه جوّ و فضای بی‌حدی که پیش از پیدایش هر گونه آفریده‌ای، حتی مقدم بر موجودات نوری، وجود یافته است، نخستین مخلوق و آفریدۀ الهی دانسته است.