میزان هم خوانی آراء اهل سنت پیرامون فاعلیت انسان با مسئله «امر بین الامرین»

فاعلیت انسان و چگونگی ارتباط آن با ارادۀ الهی از دیرباز مورد توجه متکلمان و فیلسوفان بوده است. متکلمان اهل سنت با مبانی گوناگون، گرایش های جبرگرایانه یا تفویضی را در قالب تقریرهای مختلفی تبیین کرده اند. این مقاله با بررسی این گرایش-ها در تلاش است میزان هم‌خوانی آن‌ها را با نظریۀ «امر بین الامرین» روشن سازد. هرچند قرائت هایی که به صراحت از جبر یا تفویض حمایت می‌کنند، هیچ‌گونه قرابتی با نظریۀ امر بین الامرین ندارند، اما تبیین برخی متکلمان اگرچه بر فاعلیت انسان تاکید دارد، نهایتاً این تفاسیر یا به جبر انجامیده، یا آن‌که تبیین آن‌ها عقیم و بی نتیجه مانده است. تفسیر برخی متکلمان دیگر اهل سنت نیز، چیزی جز تناقض‌گویی نیست، زیرا فعل انسان را هم مخلوق خداوند می دانند و هم تاکید می‌کنند خودِ فعل خدا نیست.