بررسی تطبیقی و گونه‌شناسی نقوش فرش‌های خشتی مناطق سامان و چالِشتُر(با تاکید بر خشت‌های درخت سرو، کاج و بید مجنون)

منطقه چهارمحال‌وبختیاری یکی از مناطق برجسته در حوزه هنرهای سنتی و صنایع دستی به‌خصوص فرش دست‌بافت است. فرش این منطقه بهدلیل داشتن شاخصه‌هایی نظیر طرح، نقش و رنگ مختص خود جایگاهی ویژه در دنیای هنر و صنعت فرش دارد. اکثر مناطق و نواحی این استان به‌خصوص مناطق سامان و چالشتر علیرغم هم‌جواری جغرافیایی و مشترکات فرهنگی و اجتماعی در هنر بافندگی، دارای وجوه اشتراک و افتراق و گونه‌گونی طرح و نقش و عناصر بصری مختص خویش است. یکی از طرح‌های مشهور و برجسته منطقه چهارمحال به‌ویژه مناطق یاد‌شده، طرح خشتی است. این طرح و نقش‌مایه‌های موجود در آن دارای تنوعی است که نتایج و یافته‌های ناب حاصل از جست‌وجوهای میدانی این پژوهش شاخصه مهم آن است. در این مقاله، نمونه‌هایی از اصیل‌ترین فرش‌های خشتی هر دو منطقه براساس قدمت و کیفیت بصری، انتخاب و بررسی شده و جایگاه مفاهیم و نقطه‌ثقل آن‌ها احصا و طبقه‌بندی شده است تا علاوه بر معرفی وجوه اشتراک و افتراق‌ فرش دو منطقه، سبک مناسب و تعریفشده‌ای برای احیای نقشه‌ها و به مرحله تولید رساندن آن‌ها معرفی شود تا از این طریق بتوان سهم بیشتری از بازارهای داخلی و خارجی به‌دست آورد. همچنین این مقاله نقش‌مایه‌های شاخص فرش‌ها را که شامل نقوش اصلی و فرعی و ریز‌نقش‌ها می‌شود، شناسایی و معرفی کرده است. پژوهش حاضر به روش میدانیکتابخانه‌ای تهیه شده و از نوع تحلیلیتوصیفی است. اهداف مقاله: 1. طبقه بندی و معرفی نقوش، شناسایی وجه اشتراک و افتراق نقش‌مایه‌ها، بررسی نگاره‌های درختی شاخص (سرو، کاج و بید مجنون) 2. معرفی اصول علمی و استاندارد طراحی در فرش های خشتی مناطق سامان و چالشتر.سوالات مقاله: 1. وجوه اشتراک و افتراق فرش‌های مناطق سامان و چالشتر کدام است؟ 2. ارکان شاخص پایدار و ضابطه‌های علمی به‌منظور تشخیص اصالت طرح و کیفیت فرش دستباف کدام است؟