تحلیل مضمونی نگاره معراج پیامبر (ص) منسوب به عبدالرزاق به روش آیکونولوژی

نگارگر، در بازنمودهای تصویریِ روایت و داستان‌های ادبی در هر دوره تاریخی متاثر از مذهب، فلسفه، ادبیات، علم و سیاست و زندگی اجتماعی و فرهنگ همان دوره بوده است که در مواردی به دلیل مولف بودن نگارگر، معنای دیگری به یک اثر بخشیده می‌شود. یکی از آثار شاخص نگارگری ایران نگاره های خمسۀ نظامی کتابخانه بریتانیا در مکتب پسین هرات است که به نظر می‌رسد نگارگران معنای دیگری را در نگاره‎ها خلق کرده‌اند که در حقیقت نشان‌دهندۀ مولف‌بودن نگارگر در ترسیم صحنه‎های خمسۀ نظامی در آن دوران است. از نگاره‎هایی که نگارگر به عنوان مولف یک اثر معنای افزوده‌ای را ایجاد نموده، تصویر نگاره معراج پیامبر منتسب به عبدالرزاق را می توان نام برد که هدفمند برگزیده شده است. هدف این پژوهش شناسایی معنای لایه‌های پنهان در نگاره معراج پیامبر به روش آیکونولوژی بوده بنابراین این تحقیق بر مبنای هدف در زمره پژوهش‌های بنیادین است و براساس ماهیت توصیفی تحلیلی می‌باشد. نگارندگان تلاش دارند با مطالعات اسنادی به طرح این پرسش بپردازند که «چه لایه‌های معنایی پنهان در نگاره معراج پیامبر در نسخه خمسۀ نظامی بریتانیا وجود دارد؟ نتایج حاصل نشان می‌دهد که هرچند نگاره قواعد زیبایی‌شناختی نگارگری ایرانی را رعایت کرده اما با ممزوج کردن مضامین ادبی و مذهبی و با تحلیلی ناب دربارۀ امامان شیعی نوع نگرش خود و اوضاع حاکم بر جامعه را جهت دستیابی به تفکرات تشیع و تصوف مصور نموده است و در این نگاره به وضوح شاهد نشان‌دادن مضامین افزوده توسط نقاش در ارتباط با عرفان، صوفی‌گری و همچنین اعتقاد به شیعه دوازده امامی هستیم.اهداف پژوهش:شناسایی معنای لایه‌های پنهان در نگاره معراج پیامبر به روش آیکونولوژی.بررسی مضامین افزوده توسط نقاش در نگاره معراج پیامبر.سوالات پژوهش:چه لایه‌های معنایی پنهان در نگاره معراج پیامبر در نسخه خمسه نظامی بریتانیا وجود دارد؟نقاش در نگاره معراج پیامبر، چه مضامینی در ارتباط با عرفان، صوفی‌گری و اعتقادات شیعی افزوده است؟