بررسی فرافکنی انسان نسبت به خداوند در آثار هنری و عرفانی عطار نیشابوری

از دیرباز انسان‌ها نگاه مادی‌گرایانه به خداوند داشته‌اند و حالات و افکار خود را به خدا نسبت می‌دادند؛ گویی خدا همان ویژگی‌های شخصیتی انسان است که از طریق فرافکنی به بیرون افکنده شده است.  از دیدگاه علم روانشناسی این مقوله نزدیک به مفهوم فرافکنی یکی از مکانیسم‌های دفاع روانی است. پژوهش حاضر براساس شیوۀ توصیفی‌ تحلیلی نگارش یافته است و یک تحقیق میان‌رشته‌ای است که با تمرکز بر ابیات و حکایات سه اثر عطار نیشابوری: تذکره الاولیاء، منطق‌الطیر و الهی‌نامه سعی دارد گفتار و اندیشۀ شخصیت‌های حکایات عطار را از منظر بحث فرافکنی در روانشناسی بررسی کند. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که هر کس خدا را در آینه خود می‌نگرد که در علم روانشناسی باتوجه‌به بحث فرافکنی، انسان، خدا را در آینۀ خود و دیگران می‌جوید در این میان شخصیت‌های فرافکن نیز مشخص‌شده‌اند. نتایج نشان می‌دهد که انسان‌ها اغلب باخدا ارتباط برقرار می‌کنند اما بعضی افراد مجموعۀ ویژگی‌های شخصیتی خود را در مفهومی به‌نام خدا فرافکنی می‌کنند و خدایی می‌سازند که همان شکل و شمایل و خصایص خودشان را دارد و می‌پندارند پروردگار جهانیان را می‌پرستند؛ درحالی‌که آن‌ها پرستش‌کنندۀ آفرینندۀ ذهن و مطلوب خود هستند و درک درستی از حقیقت مطلوب (خداوند) ندارند.اهداف پژوهش:بررسی فرافکنی انسان نسبت به خدا در آثار هنری و عرفانی عطار.بررسی دیدگاه عطار دربارۀ فرافکنی انسان دربارۀ خداوند.سوالات پژوهش:دیدگاه عطار نیشابوری پیرامون فرافکنی انسان دربارۀ خداوند چیست؟فرافکنی انسان نسبت به خداوند در آثار هنری و عرفانی عطار نیشابوری چگونه است؟

investigating the projection of man towards god in attar neishabouri’s artistic and mystical works

an important part of the ontology of iranian painting goes back to its foundations and mythological concepts. ferdowsi’s shahnameh is one of the most important texts, which is full of mysteries from the perspective of imagery and visual aspects of poetry. mythological concepts are one of the elements that create existence in these images. in this article, the authors specifically analyze the ontology and match the symbols; in mythology as well as in the image of kyomarth’s court from the shahnameh of tahmasbi, with the approach of islamic wisdom and mysticism, with the aim of discovering the factors that create existence in this image and examining the concepts and symbols of these elements of existence; and they are trying to answer the questions, firstly, what is the relationship between iranian and mythological aesthetics and islamic ontology with painting? secondly, what is the meaningful relationship between the symbolic elements and the existence of this painting? the present article has been compiled using the analytical-comparative method on the map of kyomarth court by collecting documents and analyzing the map. the findings show that the artist visually and symbolically used myths and features of nature as well as islamic wisdom and mysticism in order to conceptualize the story and give existence to the painting, and the artist made use of the shahnameh and the deep concepts of iranian wisdom and islamic literature and mysticism. that period has given a symbolic effect to existence in painting by projecting the elements of existence