بازنمود عناصر و مفاهیم هستی در نگاره بارگاه کیومرث شاهنامه تهماسبی

بخش مهمی از هستی‌شناسی نگارگری ایرانی، به بن‌مایه‌ها و مفاهیم اساطیری آن بازمی‌گردد. شاهنامه فردوسی از مهم‌ترین متونی است که از نظر صورخیال و جنبه‌های تصویری شعر آکنده از رمز و راز است. به همین علت جنبۀ هنری آن امری محسوس است. در شاهنامه عناصر طبیعت که بارزترین نمونه آن چهار عنصر اصلی آب، آتش، باد و خاک هستند، جایگاه منحصربه‌فرد و هویتی ماورایی و نمادین دارند. مفاهیم اساطیری نیز از عناصر هستی‌ساز این نگاره ها هستند. در این پژوهش، نگارندگان به‌طور خاص به تحلیل هستی‌شناسی و تطبیق نمادهای آن در اساطیر و نیز در نگاره بارگاه کیومرث از شاهنامه تهماسبی با رویکرد حکمت و عرفان اسلامی با هدف کشف عوامل هستی‌ساز در این نگاره‎ و بررسی مفاهیم و نمادهای این عناصر هستی پرداخته‌اند. مقاله حاضر به روش تطبیقی_ تحلیلی بر روی نگارۀ بارگاه کیومرث با گردآوری مطالب به‌صورت اسنادی و تحلیل نگاره‌ تدوین شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد که نگارگر از لحاظ بصری و نمادین به مدد اساطیر و شاخصه‌های طبیعت و نیز حکمت و عرفان اسلامی در راستای مفهوم‌سازی داستان و هستی بخشیدن به نگاره‌ استفاده کرده و نگارگر با بهره‌گیری از شاهنامه و همچنین مفاهیم عمیق حکمت ایرانی و ادبیات و عرفان اسلامی آن دوره با فرانمایی عناصر هستی به هستی در نگارگری جلوه‌ای نمادین بخشیده است.اهداف پژوهش:کشف عوامل هستی‌ساز در نگاره بارگاه کیومرث در شاهنامه تهماسبی‎.بررسی مفاهیم و نمادهای عناصر هستی در نگاره بارگاه کیومرث در شاهنامه تهماسبی‎.سوالات پژوهش: چه نسبتی بین هستی‌شناسی ایرانی- اسلامی با نگارگری وجود دارد؟عناصر و نمادهای هستی چه رابطۀ معناداری با هستی در نگاره بارگاه کیومرث در شاهنامه تهماسبی دارند؟

representation of the elements and concepts of existence in the painting of kyomarth shahnameh tehamasbi

an important part of the ontology of iranian painting goes back to its foundations and mythological concepts. ferdowsi’s shahnameh is one of the most important texts, which is full of mysteries from the perspective of imagery and visual aspects of poetry. mythological concepts are one of the elements that create existence in these images. in this article, the authors specifically analyze the ontology and match the symbols; in mythology as well as in the image of kyomarth’s court from the shahnameh of tahmasbi, with the approach of islamic wisdom and mysticism, with the aim of discovering the factors that create existence in this image and examining the concepts and symbols of these elements of existence; and they are trying to answer the questions, firstly, what is the relationship between iranian and mythological aesthetics and islamic ontology with painting? secondly, what is the meaningful relationship between the symbolic elements and the existence of this painting? the present article has been compiled using the analytical-comparative method on the map of kyomarth court by collecting documents and analyzing the map. the findings show that the artist visually and symbolically used myths and features of nature as well as islamic wisdom and mysticism in order to conceptualize the story and give existence to the painting, and the artist made use of the shahnameh and the deep concepts of iranian wisdom and islamic literature and mysticism. that period has given a symbolic effect to existence in painting by projecting the elements of existence