رمز گشایی نقوش تزیینی ظرف سفالی عصر سامانی محفوظ در موزه هنر شیکاگو

نیشابور در عصر سامانیان یکی از مراکز بزرگ صنعت سفالگری محسوب می‌شد. تولیدات این منطقه در قرون سوم و چهارم از نظر تزئینات متنوع روی سفال دارای اهمیت می‌باشند. پژوهش حاضر در صدد بررسی و مطالعه تزئینات یک سفال نادر منقوش دوره سامانی از نیشابور است که هم اکنون در موسسه هنر شیکاگو نگهداری می‌شود. این پژوهش از نظر ماهیت کیفی است. داده‌ها با استفاده از منابع کتابخانه‌ای گردآوری شده‌اند و تحلیل آن‌ها به شیوه توصیفی و تحلیلی می‌باشد. بر این اساس، ابتدا توصیف ویژگی‌های صوری تصاویر صورت گرفت و سپس با اتخاذ رویکرد شمایل‌شناسانه و با هدف آشکارسازی مضمون اصلی سفالینه منقوش موردنظر، به مطالعه برخی از بارزترین ویژگی‌های فرهنگی عصر سامانیان پرداخته شد. نتایج حاکی از آن است که پهنه‌ سفال مورد پژوهش به نمایش زوجی در حال اجرای موسیقی و شعرخوانی اختصاص پیدا کرده است. اشعار بزمی در عصر سامانیان میان مردم عادی رواج داشت و مضمون اصلی نقوش این سفالینه الهام گرفته از پدیده‌ای اجتماعی و مردم پسند در عصر خود می‌باشد. در آن عصر شاعران بزمی و خنیاگران با تلفیق شعر و موسیقی به میدان‌داری و مجلس‌گردانی در میان مردم مشغول بوده‌اند. از طرفی باتوجه‌به رونق تجارت سفال در عصر سامانیان، انتخاب موضوعات عامه پسند جهت فروش سفالینه‌های تولیدشده می‌توانست در اقبال سفارش‌‌دهندگان و مخاطبان به این محصولات، تاثیر به‌سزایی داشته باشد. در نهایت می‌توان استنباط کرد که برخی جنبه‌ها و گرایش‌های فرهنگی جامعه آن روزگار در انتخاب مضامین سفالینه‌های منقوش نیشابور در عصر سامانیان دخیل بوده است.اهداف پژوهش:معرفی و بررسی تزئینات یک سفال نادر منقوش دوره سامانی از منطقه نیشابور.تبیین مضمون نقوش ظرف مذکور و جایگاه آن در انعکاس محیط فرهنگی عصر سامانی با کاربست روش شمایل‌شناسیسوالات پژوهش:ویژگی‌های صوری و مضمونی تزئینات سفال مذکور چیست؟جایگاه نقوش این سفال در انعکاس گوشه‌هایی از محیط فرهنگی مردمان عصر سامانی چگونه است؟

decoding the samanid-era illustrated ceramic preserved at the art institute of chicago

an important part of the ontology of iranian painting goes back to its foundations and mythological concepts. ferdowsi’s shahnameh is one of the most important texts, which is full of mysteries from the perspective of imagery and visual aspects of poetry. mythological concepts are one of the elements that create existence in these images. in this article, the authors specifically analyze the ontology and match the symbols; in mythology as well as in the image of kyomarth’s court from the shahnameh of tahmasbi, with the approach of islamic wisdom and mysticism, with the aim of discovering the factors that create existence in this image and examining the concepts and symbols of these elements of existence; and they are trying to answer the questions, firstly, what is the relationship between iranian and mythological aesthetics and islamic ontology with painting? secondly, what is the meaningful relationship between the symbolic elements and the existence of this painting? the present article has been compiled using the analytical-comparative method on the map of kyomarth court by collecting documents and analyzing the map. the findings show that the artist visually and symbolically used myths and features of nature as well as islamic wisdom and mysticism in order to conceptualize the story and give existence to the painting, and the artist made use of the shahnameh and the deep concepts of iranian wisdom and islamic literature and mysticism. that period has given a symbolic effect to existence in painting by projecting the elements of existence