«هنر‌های پنج‌گانه تزیین سقف» و «قالی ایرانی» به عنوان معیاری در شکل‌دهی به تناسبات فضایی خانه قاجار

هندسه در عین مجردبودنش مهم‌ترین زبانی است که معمار به‌وسیله‌ آن کیفیت های ویژه فضایی را می آفریند. عوامل متعددی در تعیین تناسبات هندسی فضای خانه نقش دارد. پرداختن به «سقف و کف» فضای داخلی خانه مهم‌ترین عامل شکل گیری تناسبات پلان خانه دوره قاجار می باشد. «هنر های پنج گانه تزئین سقف» (تزئینات مربوط به سقف اتاق) و قالی ایرانی و تناسبات هندسی آن از عناصر تعیین تناسبات کف خانه های ایرانی دوره قاجار می باشد. روش کار، استدلال منطقی از نوع توصیفی- تحلیلی و شامل دو مرحله است؛ اول، مطالعات کتابخانه ای و استدلال برای تبیین اعتبار درونی هندسه خانه ایرانی؛ دوم، تفسیر رابطه جدید میان یافته های حاصل شده از تناسبات متغیرهای اصلی و بررسی رابطه میان این متغیر ها و اولویت‌بندی میان آن ها است. اکثر خانه های گروه عوام جامعه به دلیل شرایط اقتصادی الزامی به ایجاد تزئینات در سقف خانه ها نداشته اند، اما مفروش‌کردن کف با قالی جزء الزامات خانه ها بوده، در نتیجه محاط‌شدن اتاق بر اساس ابعاد استاندارد قالی از خصوصیات اتاق با کیفیت محسوب می شده است. ابعاد فرش نیز تابع تزئینات سقف بوده است.اهداف پژوهش:شناسایی معیار های اصلی تعیین‌کنندۀ در شکل گیری هندسه پلان خانه های دوره قاجار.مشخص‌شدن رابطۀ بین عوامل موثر در تناسبات فضایی خانه‌های قاجاری.سوالات پژوهش:تاثیر روش‌های تزئین سقف تناسبات فضایی در خانه های قاجاری چگونه بوده است؟رابطه میان فرش کف (قالی) با تناسبات فضایی در خانه های قاجاری چگونه بوده است؟

“five arts of ceiling decoration” and “iranian carpets”; criterion in shaping geometric proportions in qajar houses

an important part of the ontology of iranian painting goes back to its foundations and mythological concepts. ferdowsi’s shahnameh is one of the most important texts, which is full of mysteries from the perspective of imagery and visual aspects of poetry. mythological concepts are one of the elements that create existence in these images. in this article, the authors specifically analyze the ontology and match the symbols; in mythology as well as in the image of kyomarth’s court from the shahnameh of tahmasbi, with the approach of islamic wisdom and mysticism, with the aim of discovering the factors that create existence in this image and examining the concepts and symbols of these elements of existence; and they are trying to answer the questions, firstly, what is the relationship between iranian and mythological aesthetics and islamic ontology with painting? secondly, what is the meaningful relationship between the symbolic elements and the existence of this painting? the present article has been compiled using the analytical-comparative method on the map of kyomarth court by collecting documents and analyzing the map. the findings show that the artist visually and symbolically used myths and features of nature as well as islamic wisdom and mysticism in order to conceptualize the story and give existence to the painting, and the artist made use of the shahnameh and the deep concepts of iranian wisdom and islamic literature and mysticism. that period has given a symbolic effect to existence in painting by projecting the elements of existence