تبین مولفه های فضاهای اجتماعی در بافت های تاریخی (نمونه موردی مجموعه زندیه و شاهچراغ و محله سنگ سیاه شیراز)

باتوجه‌به نیاز ذاتی انسان به زندگی اجتماعی و ضروری بودن آن، داشتن فضاهای جمعی مطلوب هماهنگ با فرهنگ و تاریخ یک بستر امری ضروری است. کیفیت نازل بسیاری از محیط‌های شهری معاصر و فقدان توجه به کیفیت کلی، حاصل عمل فرآیندهایی که محیط را به‌وجود آورده‌اند و نیروهایی است که در این فرآیندها عمل می‌کنند. ادبیات حاکم بر مطالعات انسان و محیط نشان می‌دهد مطالعۀ فضای کالبدی مستلزم ملاحظۀ فعالیت‌ها در آن است. مقصود از «بافت تاریخی»  در کشور ما، بافت‌های شهری متعلق به دوره‌های ماقبل معاصر است که به لحاظ تاریخی و زمان پیدایش، متعلق به دوران قاجاریه و پیش از آن بوده منتهی می‌شوند. در بافت‌های تاریخی عناصری اصلی است که به خاطر وزنۀ اجتماعی- اقتصادی آن‌ها و طریقۀ خاص ارتباطشان با دیگر واحدهای معماری- شهری، به‌عنوان عناصر اصلی شناخته شده‌اند، عبارت‌اند از: مسجد جامع، محله مسکونی و بازار. در این پژوهش سه مکان تاریخی -اجتماعی که از عناصر اصلی بافت تاریخی شیراز است مورد بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق به‌صورت توصیفی و تحلیلی و با تکنیک پیمایشی  به‌صورت پرسش‌نامه اجتماعی است. «مولفۀ اجتماعی» شامل تعاملات خودسازمان‌یافته چون برگزاری مراسم‌ها متناسب با مناسبات و رویدادهای فرهنگی و اجتماعی و مذهبی بالاترین امتیاز را کسب کرد و در رتبه‌های بعدی مولفه‌های ادراکی، فعالیتی و کالبدی قرار گرفتند.اهداف پژوهش:شناخت مفاهیم اجتماع‌پذیری و ریشه‌های تاریخی و فرهنگی آن‌ها در بافت قدیم شیراز.ارائۀ راه‌کارهایی مناسب برای محافظت از بافت تاریخی شهر شیراز.سوالات پژوهش:مولفه‌های فضاهای اجتماعی در بافت‌های تاریخی شیراز چیست؟چه راه‌کارهایی برای محافظت از بافت‌های تاریخی شیراز و فضاهای اجتماعی آن وجود دارد؟

explaining the components of social spaces in historical contexts (case study: zandieh and shahcheragh complex and sang-e siah neighborhood of shiraz)

purpose and background: tourism industry is one of the most important and profitable industries in the world, because it is not only a way to have fun, but also using strategic planning and sustainable development principles can develop the economies of countries. relying on the art of taziyeh.enlightenment: this research is practical in terms of purpose and qualitative in terms of how to collect information. شد. the research method was phenomenological and the collage method was used to analyze the information. it is worth mentioning that the validity of the results was evaluated and confirmed from external, descriptive and interpretive aspects.findings: participants’ experience regarding religious tourism based on the art of taziyeh was classified into eleven categories: organizational, economic, propaganda, content, technical, research, environmental, strategic, development, cultural, and legalism.conclusion: in order to revive the art of taziyeh and the prosperity of religious tourism, according to the experiences of the participants, taziyeh should be more productive in terms of content, technical and physical and should be linked to the tourism economy. also, in terms of culture, organization, propaganda, legalism, development, environment and research, religious tourism needs more changes and efforts to become more colorful and fruitful in addition to the prosperity of religious tourism along with taziyeh.