تاملی بر طلسمات دوره قاجار و اهمیت نقش زنان در شکل گیری و گسترش آنها

در جامعۀ ایرانِ دورۀ قاجار گرایش به باورهای خرافی و انواع اشیاء اعتقادی ازجمله طلسم‌ها و تعاویذ، بسیار گسترده و عمومی بوده است. مستندات تاریخی گواه بر این است که زنان جامعۀ ایرانی گرایش بیشتر و پررنگ‌تری نسبت به مردان در بهره‌گیری از طلسم و توسل به انواع افسون‌ها داشته‌اند. این نگرش دارای زمینه‌ها، ریشه‌ها و در ادامه پیامدهایی بوده است که پژوهش حاضر به‌دنبال آن است با بررسی ریشه‌ها و پیامدها، به چگونگی شکل‌گیری این نگرش بپردازد و ضمن بررسی شرایط اجتماعی و زندگی زنان در عصر قاجار، فعالیت‌های  ایشان را به‌ویژه در حوزه  تولید و استفاده طلسمات مورد مطالعه و بررسی قرار دهد. این پژوهش در نظر دارد با بررسی ریشه‌های فرهنگی و اعتقادی، علل گرایش به طلسمات و اوج‌گیری آن‌ها در عصر قاجار را مورد مطالعه قرار دهد. همچنین با تحلیل عوامل اجتماعی و سیاسی این دوران، به تشریح نقش کلیدی زنان در شکل‌گیری و توسعه هرچه بیشتر طلسمات در دوران قاجار بپردازد. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که گرایش به خرافات، ازجمله بهره‌گیری از طلسمات، پدیده‌ای رایج در جامعه سنتی بوده است و تمامی افراد جامعه بنابه شرایط اجتماعی و فرهنگی، به میزانی از آن بهره می‌گرفتند. اما مستندات تاریخی نشان از تمایز جنسیتی و گرایش بیشتر زنان به این باورها در عصر قاجار دارد. اهداف پژوهش:شناسایی ریشه‌های فرهنگی، اجتماعی و اعتقادی موثر در رواج طلسمات در عصر قاجار.تشریح نقش کلیدی زنان در گرایش به طلسمات در عصر قاجار.سوالات پژوهش:عوامل فرهنگی و اعتقادی موثر در گرایش زنانِ قاجاری به علوم غریبه کدام‌اند؟اوج‌گیری علوم غریبه و بهره‌گیری از طلسمات چه پیامدهایی در شرایط اجتماعی و سیاسی ایران عصر قاجار داشته است؟

a reflection on the talismans of qajar era and the principal role of women in their formation and expansion

according to religious scholars and mystics, every worship is the heart and secret that scholars and mystics have tried to identify the secrets in it based on their intellectual and mystical, moral, knowledge and epistemological systems . among the worships of prayer and hajj, it has a high status, so that among most mystics and scholars, ayatollah javadi amoli and imam khomeini ( ra ) have studied the secrets hidden in these two worships . both scholars and mystics have a mystical view of the secrets of prayer , with the difference that prayer in imam khomeini’s view is a rak’at and it is a mystical journey, and hajj from imam khomeini ’ s point of view is a political, social worship . it is mystical, educational and devotional , while ayatollah javadi amoli has emphasized more on the mystical dimension and purification of the soul of prayer and hajj.